Abstract:
این پژوهش با ضرورت توجه به شناخت عوامل موثر بر افراد بازمانده از تحصیل در دانش آموزان دوره دوم متوسطه استان زنجان تنظیم شد و هدف اصلی آن شناسایی عوامل مرتبط بر ترک تحصیل این افراد بود. پژوهش حاضر به شیوه آمیخته و از نوع اکتشافی در دو فاز کیفی و کمی انجام گرفت. جامعهی آماری پژوهش حاضر شامل کلیهی دانشآموزان مقطع دوم متوسطه مناطق 14 گانه استان زنجان است که از تحصیل بازمانده اند. بــه منظــور تعییـن حجــم نـمونهی پژوهش از فرمول تعییـــن حجم نـمونــهی با توجه به حجم جامعهی آماری طبق اطلاعات موجود در اداره آموزش و پرورش استان زنجان (2337)، حجم نـمونه بر اساس فرمول کوکران براساس تعداد دانشآموزان بازمانده از تحصیل در دورهی متوسطه دوم، سهم نسبی هر شهرستان از تعداد مصاحبهها مشخص شد. برهمین اساس در قسمت کمی تعداد 380 دانش آموز ترک تحصیل کرده به عنوان نمونه برآورد شدند. دادهها در مرحله اول با تحلیل محتوای مضمونی و در مرحله دوم به منظور تعیین اعتبار و روایی ابزار و همچنین رتبهبندی سهم عوامل شناسایی شده با نرم افزار spss-26 تحلیل شد. همچنین در کل شاخص های بعد خانوادگی، فردی، آموزشی و اقتصادی در بین مناطق 14 گانه متوسطه دوم استان زنجان تفاوت معناداری بین شاخص های مورد مطالعه وجود دارد. در بعد فردی این نتایج به دست آمد که در شهر طارم و افشار عوامل فردی از میانگین بالاتری برخوردار بود و در شهرهای انگوران و ابهر عوامل فردی از میانگین پایین تری برخوردار است. نتایج همچنین نشان داد که از نظر بعد آموزشی شهرهای ابهر و ماهنشان از میانگین بالاتری نسبت به سایر مناطق برخوردار بود و در این مناطق عوامل آموزشی بیشتر منجر به بازماندن از تحصیل می شود. اما در شهر طارم عوامل آموزشی کمتری تأثیر در بازماندن از تحصیل دارد. نتایج همچنین نشان داد که از نظر بعد آموزشی شهرهای ابهر و ماهنشان از میانگین بالاتری نسبت به سایر مناطق برخوردار بود و در این مناطق عوامل آموزشی بیشتر منجر به بازماندن از تحصیل می شود. اما در شهر طارم عوامل آموزشی کمتری تأثیر در بازماندن از تحصیل دارد.
This study was conducted with the need to identify the factors affecting dropouts in high school students in Zanjan province and its main purpose was to identify the factors related to dropout. The present study was conducted in a mixed and exploratory manner in two phases, qualitative and quantitative. The statistical population of the present study includes all high school students in 14 districts of Zanjan province who have dropped out of school. In order to determine the volume of the research sample from the formula for determining the sample size according to the statistical population according to the information available in Zanjan Education Department (2337), the sample volume according to Cochran's formula based on the number of students who dropped out of high school Each city was identified by the number of interviews. Accordingly, in the quantitative part, 380 dropouts were estimated as a sample. Data were analyzed in the first stage by thematic content analysis and in the second stage to determine the validity and reliability of the tool as well as the ranking of the factors identified by SPSS-26 software. Also, in all indicators of family, individual, educational and economic dimensions, there is a significant difference between the 14 studied areas of the second secondary school in Zanjan province. In the individual dimension, these results were obtained that in Tarom and Afshar cities, individual factors had a higher average and in Angoran and Abhar cities, individual factors have a lower average. The results also showed that in terms of educational dimension, the cities of Abhar and Mahneshan had a higher average than other areas, and in these areas, more educational factors lead to dropping out of school. But in the city of TaromBut in the city of Tarom, less educational factors have an effect on dropping out of school.
Machine summary:
هونگمی و همکاران ٩ (٢٠١٢) با بررسی علل ترک تحصیل دانش آموزان در مقطع متوسطه مناطق فقیر چین بـه این نتیجه رسیدند که با وجود حمایت دولت از خانواده های فقیر اما هنوز هم فقر به عنـوان مهـم تـرین عامـل ، در بازماندگی از تحصیل دانش آموزان مؤثر است پژوهشی توسط مارتینز و فرناندز١٠ (٢٠١٠) تحت عنوان «تأثیر اقتصادی و اجتماعی سوادآموزی بازمانـدگان از تحصیل -مدل تحلیلی و مطالعات مقدماتی » باهدف «ارزیابی ابعاد مختلف پیامدهای بی سوادی جمعیت در اجتماع و اقتصاد امریکای لاتین » در شیلی انجام شد.
7- Doll, Eslami, & Walters 8- Zablocki, Krezmien 9- Hongmei, Linxiu 10- Martinez & Fernandez 11- Carpentieri, Fairfax -Cholmeley, Litster,Vorhaus 12- Ejaz روش پژوهش پژوهش حاضر از نوع کاربردی است .
بررسی و شناخت شاخص های مؤثر بر بازماندگان از تحصیل در بعد اجتماعی- خانوادگی شاخص میانگین رتبه ای وجود فرد ترک تحصیل کرده در خانواده 4,61 کارافتادگی سرپرست خانوار 4,37 مبهم بودن منافع بلندمدت ناشی از آموزش 8,61 شبکه های اجتماعی محدود ارتباطی خانوارها 7,61 سبک مستبد یا سلطه گر در تربیت فرزند 5,17 مخالفت والدین با تحصیل دختران 6,79 فرزند آوری دانش آموز 2,14 آماره آزمون 7,31 سطح معناداری 0/000 مأخذ: یافته های تحقیق ،١٤٠٠ در ادامه تحقیق جهت بررسی و شناخت شاخص های مؤثر بر بازماندگان از تحصیل و در بعد اقتصادی از آزمـون فریـدمن استفاده شده است ، نتایج نشان میدهد، بالاترین میانگین مربوط به شاخص های پائین بودن سطح درآمد خانوار و کمـک بـه کاهش بار مالی خانوار و کمترین میانگین نیز مربوط به شاخص های موقتی بودن شغل سرپرست خانوار و بیکاری سرپرسـت خانوار میباشد.
در نهایت نتایج پژوهش در زمینه عوامل اقتصادی نشان داد کـه در شـاخص های اشـتغال دانش آمـوز، بیکـاری سرپرسـت خانوار و کمک به کاهش بار مالی خانوار بین دختران و پسران تفاوت معناداری وجود دارد و در پسران بیشتر از دختـران بـه ترک از تحصیل منجر شده است .