Abstract:
در نوشتار پیش رو ارتباط بین نمود دستوری و واژگانی برپایۀ رویکرد انباشتی در زبان فارسی معاصر با توجه به نمونههای گفتاری و نوشتاری بررسی شده است. دادهها مؤیّد آن است که در رویدادهای کنشی ارتباط یکبهیک بین نمود دستوری و معنایی برقرار نیست. رویدادهای کنشی نامقیّد، غیر غائی هستند؛ حالآنکه رویدادهای مقیّد بهلحاظ واژگانی مشخّصههای غائی/ غیر غائی دارند. عدم مطابقت نمود دستوری و واژگانی رویدادهای ایستا ازراه خوانش کامل یا ناقص نمود دستوری و غیر غائیبودن نمود واژگانی آنها رقم میخورد. رویدادهای ایستای عادّی، نمود دستوری کامل/ ناقص و نمود واژگانی غیر غائی دارند، حالآنکه رخدادهای ایستای تحقّقی دارای نمود واژگانی غائی هستند. در رویدادهای غایتمند نیز ارتباط یکبهیک بین نمود کامل و غائی و نمود ناقص و نمود واژگانی غیر غائی برقرار نیست. نمود دستوری کامل رویدادهای تحقّقی، نمود واژگانی غائی دارند؛ همچنین صورت تداومی رویدادهای تحقّقی نشاندهندۀ نزدیکشدن به نقطۀ پایان و تحقّق عمل است. در رویدادهای تحقّقی استمراری نمود دستوری بر واژگانی تأثیر دارد و رویدادهای تحقّقی درجهپذیرِ نمود دستوری کامل، نمود واژگانی غائی/ غیر غائی دارند. نمود واژگانی رویدادها قابل پیشبینی نیست و ازراه مشخّصههای ذاتی فعل رقم نمیخورد، بلکه همۀ سازههای جمله در تعیین آن مشارکت دارند.
This article studies the relationship between grammatical and lexical aspects based on the compositional theory. The data of this study was collected from written and spoken contemporary Persian. The data indicates no one-to-one correspondence between grammatical and lexical aspects. The unbound action events are atelic while the bound ones have telic/ atelic features. The mismatch between grammatical and lexical aspects of state propositions is based on perfect or progressive interpretation of grammatical aspect and atelic feature of lexical aspect. The normal stative happenings have perfect/ progressive grammatical and atelic lexical aspects while the achievement state sentences have telic aspects. There is no one-to-one correspondence between perfect and telic aspects as well as progressive and atelic aspects in accomplishment propositions. The perfect grammatical aspects of accomplishment propositions have telic features. The durative accomplishment events show approaching to the endpoint. The grammatical aspects have an influence on lexical aspects in these events. Perfect grammatical aspects of scalar accomplishment events possess telic/ atelic lexical aspects. The lexical aspect of events is not predictable and it is not determined through inherent features of verbs, but all constituents have an effect on specifying it.
Machine summary:
نمود کامل بررسي رويداد از جنبۀ بيروني است بدون اينکه به ساختار دروني آن توجّه داشته باشد، حال آنکه نمـود نـاقص رويـداد را از درون بررسي مي کند و به همين سبب با ساختار دروني رويداد و با تداوم آن بدون ملاحظۀ نقطۀ شروع و پايان ارتباط دارد؛ براي نمونه ، جملۀ (٢ الف ) دلالت بر آن دارد که کامبيز ديگـر در تهـران زنـدگي 1.
آن ها همچنين نشان ميدهند که نمـود دسـتوري کامـل و نيـز مقيّدبودن جمله تضميني براي غائي بودن گزاره نيست ؛ به عبارت ديگر، ارتباط يک بـه يـک بـين نمـود دستوري و معنايي افعال کنشي برقرار نيست ؛ زيرا در نمونه هاي (٧ الف و ب )، نمود دستوري کامل و نمود معنايي غير غائي است ، حال آنکه در نمونـۀ (٧ ت )، رويـداد «دو کيلـومتر قـدم زدن » مـتمّ م فعـل «تمام کردن » واقع ميشود و ناهمگن بودن اين گروه فعلي استدلالي بر غائي بودن اين رويداد است .
ارتباط نمود دستوري و واژگاني انواع رويدادها در زبان فارسي (منبع : يافته هاي پژوهش ) نمود دستوري نمود واژگاني نوع رويداد نمونه کامل ناقص غائي غير غائي الف ) کامبيز نيم ساعت دنبال کتاب گشت .
Aspect in Persian; a new perspective based on the Cognitive Metaphorical Extension Approach and aspectual features.