Abstract:
سبکهای پوششِ روزمره و آئینی در زمرۀ بارزترین نمودهای هویتی گروههای اجتماعی است و مؤلفههایی چون باورهای دینی، مناسک آئینی، آداب و رسوم، اقلیم، آبوهوا و غیره هر یک به نوعی بر شکلگیری و یا تغییرات تدریجی آن تاثیرگذارند. پوشش نقش مهمی در برساخت هویت و هستی اجتماعی گروهها دارد و این برساخت هویت بهمیانجی پوشش را میتوان بهشکلی انضمامی و تجربی در میان اقوام و مذاهب ساکن در ایران ردیابی کرد. این پژوهش تلاش دارد به مطالعۀ تجربی پوشش زنان در میان دو اقلیت مذهبیِ زرتشتی و مندائی، در جشنها و مراسم آئینی و کلاً در زندگی روزمره آنان بپردازد تا بدینوسیله سویههای اشتراک و افتراق این دو فرهنگ بهلحاظ سبکهای پوشش و نیز زمینهها و شرایط برسازندۀ این وضعیت واکاوی شود. نتایج نشان میدهد که زرتشتیان و مندائیان، بهعنوان دو جامعه قومی-مذهبی، با داشتن پوششی متحدالشکل، که هر یک دارای خصوصیات ویژهای میباشند و نیز با وجود تمامی تمایزاتی که بین زرتشتیان و مندائیان از لحاظ اعتقادات مذهبی و دینی دیده میشود، نهفقط گرایش بالائی به حفظ هویت قومی از طریق پوشاک دارند، بلکه با وجود تفاوتهای دینی، شباهتهای بسیاری در زمینه رنگ، اجزا و برخی اعتقادات فرهنگی و دینی در لباس زنان این دو قوم مشاهده میشود. همچنین نتایج حاکی از آن است که این گرایش به پوشش سنتی، قومی و مذهبی در میان اقلیتهای ایرانی غالباً محدود به مراسم و اجتماعات خصوصی آنهاست و آنان در زندگی روزمره پوششی همانند سایر ایرانیان را ترجیح میدهند.
In all societies dress and adornment play symbolic, communicative and aesthetic roles. As Wilson puts it, “Dress is always unspeakably meaningful”. That is why, “issues like social identity, body, gender, appearance or self- representation lie at the center of any definition of fashion and clothing”. If it is true that clothing is an important signifier of identification with subcultures, we can claim that women, in Iran, have made their own feminine subculture through using fashionable clothing styles. Zoroastrian and Mandaean women constitute the statistical population of the study. The research method was descriptive-analytical and the method of data collection was library and field. In this article, the clothing of women of Zoroastrian and Mandaean religious minorities in celebrations and rituals as well as in daily life will be examined and the similarities and differences in clothing and the affecting factors will be discussed. This study presents these two minority ethnic groups view of cover as cultural and identity-building media. The results indicate that Zoroastrians and Mandaeans, with a uniform and religious cover with its own characteristics, have a tendency to preserve their ethnic identity. Also, they owe way of dressing, despite the religious differences, there are similarities with colors and beliefs in the clothes and if the tendency to traditional, ethnic and religious dress still exists among the minorities of Iran, it is only limited to their private ceremonies and gatherings, and they have the same dress in their daily lives as other Iranians.
Machine summary:
نتايج نشان ميدهد که زرتشتيان و مندائيان ، به عنوان دو جامعه قومي- مذهبي، با داشتن پوششي متحدالشکل ، که هر يک داراي خصوصيات ويژه اي ميباشند و نيز با وجود تمامي تمايزاتي که بين زرتشتيان و مندائيان از لحاظ اعتقادات مذهبي و ديني ديده ميشود، نه فقط گرايش بالائي به حفظ هويت قومي از طريق پوشاک دارند، بلکه با وجود تفاوت هاي ديني، شباهت هاي بسياري در زمينه رنگ ، اجزا و برخي اعتقادات فرهنگي و ديني در لباس زنان اين دو قوم مشاهده ميشود.
در نتيجه پوشاک سنتي و قومي زنان زرتشتي و مندائي تا حدودي تحت تاثير پوشش منطقه محل سکونتشان و نيز فرهنگ ملي و اسلامي پوشش ايراني، قرار گرفته و امروزه تغييراتي داشته و يا در زندگي روزمره کمتر مورد استفاده قرار ميگيرد و اگر گرايش به پوشش سنتي و قومي و مذهبي، در ميان اقليت هاي ايران هنوز ديده ميشود، تنها محدود به مراسم ، جشن ها و اجتماعات خصوصي اين اقليت هاست .