Abstract:
حریم یکی از مفاهیم بنیادین در معماری است. حریم قبل از اسلام در معماری ایران وجودداشته، بعد از اسلام نیز باتوجهبه اندیشة ایرانی-اسلامی در بناها مشاهده می شود. در عصر حاضر حریم در زمینة معماری و به وجودآمدن سازمان فضایی شهرهای ایران دچار اختلال و یا حذف شده است. در معماری ایران باتوجهبه اندیشة ایرانی مبنی بر ذومراتب بودن وجود انسان و ارتباطش با هستی، پیوندهای وجودی انسان (شامل پیوند با طبیعت، انسان و خالق هستی) موجب به وجود آمدن مراتبی از حریم می شود که با برجسته شدن ویژگی هایی از تعین حریم همراه است. در این راستا اهداف انجام این پژوهش شناخت درست مفهوم حریم، پی بردن به خصوصیت های به ظهور رسیدنش در معماری ایران و ارائة راهکارهایی برای بازگرداندن آن به بناهای ایرانی از طریق ایجاد تغییراتی در نوع معماری است. در پژوهش پیش رو که پژوهشی توصیفی-تحلیلی است، اطلاعات موردنیاز براساس مصاحبه های هدفمند با اساتید رشتة معماری، منابع کتابخانه ای و اینترنتی گردآوری شده اند و در پایان با روش تحلیل منطقی به نتیجه رسیده است. نتیجة تحلیل مطالب نشان میدهد حریم در همة ابعاد زندگی انسانی وجوددارد و حضور آن در معماری ضرورت می یابد، ازاین رو حذف حریم در شهرها و بناها عواقبی همچون به وجودآمدن مشکلاتی از لحاظ کالبدی، جامعه شناسی شهری و نوعی بریدگی بین فضاها به-وجود آورده است. درچنین شرایطی حس تعلق به فضا و مکان از بین رفته و شان افرادی که در خانه-های امروزی زندگی می کنند، رعایت نشده و از طرف دیگر سنت های اسلامی و بسترهای فرهنگی ایرانی-اسلامی نادیده گرفته شده اند.
One of the basic concepts in architecture is privacy.Privacy existed before Islam in Iranian
architecture.After Islam,according to Iranian Islamic thought,it is observed in the buildings.In the
current era,privacy in all fields in Islamic architecture and the emergence of the spatial
organization of Iranian cities has suffered or been removed.In the architecture of Iran,according
to the Iranian idea of the existence of human existence and its connection with existence,the
existential links of man(including the link with nature,man and the creator of existence)lead to
the emergence of a level of privacy,which is accompanied by highlighting the characteristics of
the definition of privacy.This regard,the goals of this research are to understand the concept of
privacy,find out the characteristics of its emergence in Iranian architecture,and provide solutions
to restore it to Iranian buildings by making changes in the type of architecture. In the upcoming
research,which is a descriptive analytical research,the required information has been collected
based on targeted interviews with architecture professors,library and internet sources, and at the
end,the conclusion has been reached by logical analysis method.The result of the content
analysis shows privacy exists in all aspects of human life,and the presence of privacy in
architecture becomes necessary,and the removal of privacy in cities and buildings has many
consequences,such as in terms of physical and urban sociology,and a kind of cut and separation
between spaces has been created.The sense of belonging to the space and place has been lost and
the dignity of the people who live in today's houses is not respected,on the other hand Islamic
traditions and Iranian and Islamic cultural foundations have been ignored.
Machine summary:
در اين راستا اهداف انجام اين پژوهش شناخت درست مفهوم حريم ، پيبردن به خصوصيت هاي به ظهور رسيدنش در معماري ايران و ارائۀ راهکارهايي براي بازگرداندن آن به بناهاي ايراني از طريق ايجاد تغييراتي در نوع معماري است .
٣. اهداف پژوهش اهداف انجام اين پژوهش شناخت درست مفهوم حريم ، پيبردن به خصوصيت هاي به ظهور رسيدنش در معماري ايران و ارائۀ راهکارهايي براي بازگرداندن آن به بناهاي ايراني از طريق ايجاد تغييراتي در نوع معماري است چراکه ميتوان گفت فضاهاي حدفاصل و حريم هاي مياني در حوزة قلمروي خصوصي و قلمروي عمومي تقريبا از بين رفته اند و انعکاس فضاي مالکيت مطلق ، برجاي مفهوم مالکيت نسبي در شهر نشسته است .
در سالهاي اخير در ايران حول موضوع حريم در معماري تحقيقاتي انجامگرفته است که از آن جمله ميتوان به رسالۀ مقطع دکتري ذيل اشارهنمود: «جدارهها، حريم وصل » رسالۀ دکتري ناهيد بديعي با راهنمايي مهدي حجت (١٣٨١)، بديعي هدف خود را از پژوهش مذکور ابهامزدايي از مفهوم جداره ميداند و معتقداست امروزه براي اين پژوهش ، اشتراکاتي است که در حوزة هويت فرهنگي ايراني وجود دارد و در معماري متبلور شدهاست .
باتوجه به متفاوتبودن جوامع ، فرهنگ هاي حاکم بر آنها نيز ٢٧ متفاوتخواهدبود؛ چرا که نسبت به نهادينه سازي يک عرف در جوامع عواملي همچون آبوهوا، سرزمين ، خاک، نژاد و مذهب تأثير بسزايي دارند، ولي با وجود اختلاف فرهنگي ميتوان مرزهاي مشترکي از ميان آنها استخراجکرد، براي مثال حقوق و آزاديهاي شهروندي را ميتوان به عنوان يک عامل مشترک در بين همه جوامع لحاظکرد که از جملۀ اين حقوق حريم خصوصي اشخاص است که به عنوان يک حق شخصي شناخته شدهاست .