Abstract:
زمینه و هدف: از جمله راههای دقیق و علمی که پژوهشگر را به دنیای شاعر و نویسنده نزدیک میکند، بررسی دقیق ویژگیهای سبکی است. پژوهش حاضر به بررسی سبکی اشعار گلرخسار صفیآوا در حوزۀ زبانی، ادبی و فکری پرداخته است.
روش مطالعه: این مقاله براساس مطالعات کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی انجام شده است.
یافته ها: گلرخسار صفیآوا یکی از شعرای برجستۀ تاریخ معاصر تاجیکستان است که به «مادر ملت تاجیک» ملقب شده است. در دیوان گلرخسار از مجموع 369 قطعه شعر، بترتیب قالبهای نوسروده ، غزل، چهارپاره و قالبهای ترکیبی دارای بیشترین بسامد هستند. اما بیشتر اشعار گلرخسار، که بظاهر نیمایی مینماید، در اصل مثنوی هستند و تنها با تقطیع پلکانی، فرم شعر نو پیدا میکنند.
نتیجه گیری: در سطح زبانی، گلرخسار بیشتر اشعارش را در دو بحر رمل و هزج سروده است، اما در اشعار وی سکته های وزنی بچشم میخورد. تکرار در انواع مختلف آن، کاربرد لغات کهن و تاجیکی نیز از دیگر ویژگیهای زبانی اشعار اوست. در سطح ادبی، تشبیه، تناقض و تشخیص از برجسته ترین ویژگیهای ادبی شعر او محسوب میشود. در سطح فکری پربسامدترین مضامین، عشق، مقام زن، وطن، درد و غم، تنهایی، مرگ، و شکوائیه است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: One of the precise and scientific ways that bring the researcher closer to the world of poet and writer is the careful study of stylistic features. The present study examines the style of Golrokhsar Safiava's poems in the field of language, literature and thought.
METHODOLOGY: This article is based on library studies and has been done in a descriptive-analytical manner.
FINDINGS: Golrokhsar Safiyava is one of the leading poets in the contemporary history of Tajikistan, who has been nicknamed the "Mother of the Tajik Nation". In Golrokhsar Divan, out of a total of 369 poems, the formats of new poems, sonnets, quatrains and combined forms have the highest frequency, respectively. But most of Golrokhsar's poems, which seem to be half-hearted, are originally Masnavi and find the form of a new poem only by step-by-step fragmentation.
CONCLUSION: At the linguistic level, Golrokhsar has composed most of his poems in the two seas of Raml and Hazj, but in his poems there are weight strokes. Repetition in its various forms, the use of ancient and Tajik words are other linguistic features of his poems. At the literary level, simile, contradiction and discernment are among the most prominent literary features. At the intellectual level, the most frequent themes are love, expression of the status of women, homeland, pain and sorrow, loneliness, death, and complaints.
Machine summary:
سابقۀ پژوهش کتب مختلفي دربارة شعر معاصر تاجيکستان توسط محققان چاپ شده است ، از آن جمله ميتوان به کتابهاي «ايران در شعر معاصر تاجيکستان » نوشتۀ شعردوست (١٣٨٩)؛ «ادبيات فارسي در تاجيکستان » اثر بچکا (١٣٧٢)؛ «زنگولۀ زنان گذشت باران ، سيري در شعر معاصر تاجيکستان » اثر مجيب و ذبيح الله (١٣٩٠)؛ و «سير تحول شعر نو در ادبيات تاجيک » نوشتۀ بوند شهرياري (٢٠٠٢) اشاره کرد که در خلال اين کتب مطالبي دربارة شيوة شاعري گلرخسار صفيآوا نيز آمده است .
درمورد اشعار گلرخسار نيز مقالاتي چاپ شده است که عمدتاً مفاهيم و مضامين فکري اشعار او (خصوصاً مضمون وطن ) را مورد بررسي قرار داده اند، بعنوان نمونه خدايار در مقالۀ «تحليل نوستالژي وطن در ميراث شعري بانوي تاجيک ؛ گلرخسار صفيآوا» (١٣٩٨ الف ) به بررسي مفهوم وطن در شعر اين شاعر پرداخته است ؛ او همچنين در مقالۀ ديگري با عنوان «تحول مفهوم وطن در ادب معاصر تاجيک : از معارف پروري تا استقلال و خودآگاهي ملي» (١٣٩٨ ب ) تحول مفهوم وطن در ادب معاصر تاجيک را به چهار دورة معارف پروري (روشنگري / (١٩٠٥- ١٨٠٧ م )، تجددگرايي (١٩٠٥-١٩١٧ م )، ادبيات شورايي (١٩١٧-١٩٩١ م )، و دورة استقلال و خودآگاهي ملي (١٩٩١ تاکنون ) تقسيم کرده است .
طبيعي است که اين مفهوم نيز پس از استقلال تاجيکستان و «کمرنگ شدن نفوذ مکتب ادبي رئاليسم سوسياليستي و با ايجاد برخي آزاديهاي سياسي» در اشعار گلرخسار و ديگر شاعران تاجيک وارد شده است .