Abstract:
جنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار در شرایطی آغاز شد که ایران مبتلا به هرج و مرجی کمسابقه در تاریخ معاصر بود. بهار مشروطه و مجلس شورای ملی با استبداد محمد علی شاه به پایان رسیده بود و جزء گروههای مختلف درگیر در سطوح محلی و ملی چیزی زیادی به جا نگذاشته بود، از سوی دیگر، به تخت نشستن احمد شاه نوجوان و تضعیف بیش از پیش دولت مرکزی، ایران را عملاً به حکومتی خان خانی بدل کرده بود. دولت توان جمعآوری مالیات را نداشت و خزانه هر روز خالیتر از قبل میشد. با توجه به اهمیت شناخت دقیق از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول، پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای، با تکیه بر اسناد متعبر و با رویکردی توصیفی، تحلیلی در تلاش است تصویری شفاف از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول و همچنین تاثیر جنگ بر تجارت مشهد را ارائه دهد. روشن نمودن وضعیت اجتماعی ایران طی سالهای جنگ، برخی دیگراز نتایج پژوهش میباشد. هدف از پژوهش، تبیین و بررسی اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول میباشد. ؛ آشفتگی ایران در آستانه جنگ و تنازع قدرتها، کاهش سطح داد وستد بازرگانی در حوزه شرق ایران و کاهش درآمد گمرکات ایران از نتایج پژوهش می باشد.
Machine summary:
اين روزنامه مدعي شده بود چنانچه ايران يک نيروي مجهز نظامي در اختيار ميداشت قطعا آلمان و عثماني ميپيوست و به روس و انگليس اعلان جنگ ميداد و در خاتمه نوشته بود اينک که به واسطۀ فقدان توانايي در مقابله با روس و انگليس ، قلمروش در اشغال اين دو کشور است بيطرفي معنايي ندارد و آناني که ايران را بيطرف اعلام ميکنند بايستي قبل از هر چيز دولت روسيه را وادار به خروج از تبريز، خوي، سلماس ، اروميه ، اردبيل ، رشت ، تهران و مشهد نمايند و بعد از بيطرفي بگويند.
" دولت اتريش مجارستان نيز بر اين عقيده بود که موقعيت ايران در اين جنگ و عوامل مؤثر در ترکستان و افغانستان و مسلمانان هند ايجاب ميکند ضمن برقراري تماس با عوامل بانفوذ در ايران ، به آنان خاطرنشان شود که وقت رهايي از يوغ روسيه و انگليس فرارسيده است و نه تنها ايران ، بلکه تمام همسايگان مسلمان آن کشور نيز بايستي از اين موقعيت استفاده کنند و خود را از سلطۀ روس و انگليس رهايي بخشند؛ اما بررسيها بعدي نشان داد که ايران نميتواند متحد ارزشمندي براي آلمان باشد؛ زيرا آن گونه که کاردورف کاردار سفارت آلمان در تهران گفته بود: ايران در حال حاضر به علت نداشتن شور ميهن پرستي ضعيف و ناتوان است ؛ بنابراين آلمان ها متوجه مصر و هند شدند و افغانستان به سبب نزديکي به هند، اهميتي بيشتر از ايران يافت .