Abstract:
سرمایۀ اجتماعی از جمله مفاهیمی است که طی چند دهه اخیر توجه محققان علوم اجتماعی و همچنین سیاستمداران و اقتصاددانان را جلب کرده است. این مقوله بیشتر از آن لحاظ مهم تلقی شده که تأثیر زیادی در توسعۀ جوامع دارد. در عین حال، با توجه به تأثیر گسترده آن میتواند از جهات دیگر هم مورد عنایت و تأکید باشد، بهخصوص سیاستمداران میتوانند به این عنصر مهم که موجب پیشبرد برنامهها و تحقق اهداف آنها در جامعه میشود توجه بیشتری داشته باشند. پرداختن به موضوع سرمایۀ اجتماعی با توجه به روند نزولی آن در ایران اسلامی ما را بر آن میدارد تا ضمن استفاده از دانش و تجربیات دیگران به منابع غنی اسلامی خود توجه کنیم. یافتههای این مقاله نشان میدهد نگاه امیر مؤمنان (ع) به مقوله تولید و حفظ سرمایۀ اجتماعی نگاهی دینمحور و ارزشمدار است. او برای حاکم و کارگزاران دولتی در ارتباط با مقوله سرمایۀ اجتماعی، نقش محوری در حد الگوی ارزشها و هنجارها قائل است. ایشان انتقال ارزشها و هنجارهای سرمایهساز را منوط به ارتباط و تعامل اخلاقی و حکیمانه حاکمیت با خدا و خلق میداند. وی پایبندی و اصرار بر ارزشهای مهم اعتمادساز از قبیل تعبد خالصانه و عدالت را مورد تأکید قرار میدهد. در کل، میتوان مدعی شد علی (ع) تولید و حفظ سرمایۀ اجتماعی را منوط به حفظ و تقویت و گسترش ارزشها و هنجارهای دینی و الهی میداند. در این راستا هفت سیاست کلان سرمایه ساز در نامه 53 مورد تاکید قرار گرفته است که عبارتند از: مردمداری، تقید دینی حاکمان و کارگزاران، عدالتورزی فراگیر، اخلاقی بودن حاکم و کارگزاران، شایستهسالاری، حفظ و ترویج ارزشها، حکمتورزی. این تحقیق از روش تحلیل اسنادی و تحلیل مضمون برای پاسخ به پرسشهای تحقیق بهره برده است
Social capital is one of the concepts that have attracted the attention of social science researchers as well as politicians and economists during the last few decades. This category is considered more important because it has a great impact on the development of societies. At the same time, due to its wide impact, it can be considered and emphasized in other ways, especially the politicians can pay more attention to this important element that leads to the advancement of programs and the realization of their goals in the society. Dealing with the issue of social capital with regard to its downward trend in Islamic Iran, especially in the last eight years, prompts us to pay attention to our rich Islamic resources while using the knowledge and experiences of others. In this article, after extracting the main lines of the Islamic government's role in creating and strengthening social capital from the statements of Ali (peace be upon him), it has been compared with Francis Fukuyama's point of view. It seems that the commonality of these two views is the emphasis on norms and values, with the difference that Ali (peace be upon him) considers the government as a model of norms, but Fukuyama emphasizes the role of the government in reviving norms in the family as the center of changes affecting the social capital of industrialized societies. he does. This research has used the method of documentary analysis and thematic analysis to answer the research questions.