Abstract:
مسأله خروج زوجه از منزل با إذن زوج از جمله حقوق و تکالیف بین زوجین است که در حقوق اسلامی مورد اختلاف فقیهان است. در این زمینه دو دیدگاه وجود دارد؛ مشهور فقهاء، استیذان از زوج را به طور مطلق واجب می دانند و برخی دیگر آن را به منافات نداشتن با استمتاعات زوج مقید نمودند.هدف از این پژوهش بررسی فقهی و حقوقی مسأله خروج زوجه شاغل از منزل با إذن زوج است. اصل لزوم إذن زوج برای زوجه درخصوص خروج از منزل مورد اتفاق همه فقیهان شیعه و سنی است؛ اما آنچه مورد اختلاف آرای فقهاء قرار گرفته است قلمرو این إذن است؛ به عنوان مثال آیا زوجه حتی برای انجام فعل واجب نیز باید از زوج إذن بگیرد یا اگر خروج زوجه از منزل با تمتعات زوج مغایرتی نداشته باشد نیز نیاز به إذن زوج است و یا خروج متعارف زن برای انجام کارهای روزمره هم نیاز به إذن زوج است؟ قانون مدنی در ماده 1105 ق. م؛ به تبعیت از شریعت اسلام، ریاست خانواده را از خصایص شوهر می داند؛ اما تفسیر این قوامیت به معنی سلطه گری بی قید و شرط نیست؛ بلکه به نوعی پذیرش تکلیف و مسئولیت است که زوج در این کانون قیام به تأمین مصالح و مدیریت امور خانواده می کند؛ لذا در شرایطی که ماندن زوجه در منزل زوج-مثلاً زوجی که معتاد است و از انفاق امتناع می ورزد-موجب اذیت و آزار و ضرر مادی و معنوی زوجه شود
The issue of the wife leaving the house with the permission of the husband is one of the rights and duties between the spouses, which is disputed by the jurists in Islamic law. There are two views in this regard; Well-known jurists consider the permission of the spouse to be absolutely obligatory, and others have restricted it to not contradicting the pleasures of the spouse. This research, which has been organized by analysis method, is in order to answer the question whether the appointment of a couple as the head of the family in Iranian jurisprudence and law will not lead to unconditional domination and authority of some men? Especially in the contemporary world where women, like men, have taken on many social tasks and obedience is not possible for them at any time, will not provide the means to abuse the right? The author is of the opinion; First, even assuming the acceptance of the first view, the first sentence of the couple's consistency is changeable in the case of secondary titles; ا The husband's permission for the wife to leave the house is considered as an example of the husband's rights and is considered as one of the effects and requirements of marriage; Therefore, it can be adjusted and limited with the condition during the contract.
Machine summary:
ماده ١١١٠٥ قانون مدني ايران در اين زمينه مي گويد: «در روابط زوجين ، رياسـت از خصـايص شـوهر اسـت »؛ البته اقتدار مرد در منزل به اين معني نيسـت که اعضاي خانواده به منزله برده او باشـند و او هرنوع اعمال قدرتي که خواسـت انجام دهد، بلکه رياسـت خانواده بيشـتر يک وظيفه اجتماعي اسـت که براي تأمين سـعادت خانواده به مرد محول گرديده و او نمي تواند سـوء اسـتفاده از حق کند و برخلاف عرف و مصـلحت خانواده آن را به کار برد؛ زيرا دقت در معناي لغوي واژه قوام ما را به اين نتيجه رهنمون مي سـازد که مراد از قوام بودن مرد، سـيطره و سـلطه بي قيد و شـرط او نيسـت ، بلکه قيام نسـبت به تأمين مصـالح و منافع زوجه اسـت ، رئيسـي که زير دسـت به اختيار و اراده خود تصـرف مي کند نه اين که مقهور و مسـلوب الاختـيار ـباشـــد و هيچ عملي را بي اذن رئيس انجـام دهـد، چـنانچـه در لســـان العرب قـيام ـبه معني محـافظـت و اصـلاح آمده اسـت (ابن منظور، ١٤٠٥، ج ١٢، ص ٤٩٧)، و در کتاب العين نيز گفته شـده : قّيم قوم کسـي اسـت که امور آن ها را اداره کرده و آن ها را اصلاح مي کند (فراهيدي، ١٣٨٣، ج ٣، ص ١٥٤٣).