Abstract:
واژة حنیف و جمع آن حنفاء دوازده بار در قرآن به کار رفته و در متون روایی و تاریخی معانی متعددی از آن استفاده شده است. در این منابع حنفاء به گروهی گفته شده که با باورهایی متفاوت از جاهلین عرب شبه جزیره عربستان، می زیستهاند. پژوهشگران دربارهی این دین و آیین دیدگاههای متفاوتی دارند؛ برخی معتقد به دین بودن آن دارند و برخی از ایشان معتقدند که حنیف نوعی ویژگی و فروزهای است برای دینها نه دین مستقل. در این نوشتار قبل از هر چیز به ریشهشناسی آن پرداخته و پس از استخراج معانی لغوی و سیر تحول آن در زبان عربی بیان میشود که با توجه به قرآن و سنت نبوی و اسناد و مدارک موجود، واژة حنیف در صدر اسلام در آغاز کاربرد مجازی داشته و به مرور، به صورت اصطلاحی و در معنای «مسلمان» به کار رفته است.واژة حنیف و جمع آن حنفاء دوازده بار در قرآن به کار رفته و در متون روایی و تاریخی معانی متعددی از آن استفاده شده است. در این منابع حنفاء به گروهی گفته شده که با باورهایی متفاوت از جاهلین عرب شبه جزیره عربستان، می زیستهاند. پژوهشگران دربارهی این دین و آیین دیدگاههای متفاوتی دارند
The word Hanif and its plural Hanafa have been used twelve times in the Qur'an and it has been used in various meanings in narrative and historical texts. In these sources, the Hanafis refer to a group that lived with different beliefs from the Arab ignoramuses of the Arabian Peninsula. Scholars have different views on this religion; Some believe that it is a religion and some of them believe that Hanif is a kind of attribute for religions and not an independent religion. In this article, first of all, it deals with its etymology and after extracting the lexical meanings and its evolution in Arabic, it is stated that according to the Qur'an and the Prophetic tradition and the available documents, the word Hanif was used in the beginning of Islam. It is virtual and has been used terminologically and in the sense of "Muslim.first of all, it deals with its etymology and after extracting the lexical meanings and its evolution in Arabic, it is stated that according to the Qur'an and the Prophetic tradition and the available documents, the word Hanif was used in the beginning of Islam. It is virtual and has been used terminologically and in the sense of "Muslim.
Machine summary:
در اين نوشتار قبل از هر چيز به ريشه شناسي آن پرداخته و پس از استخراج معاني لغوي و سير تحول آن در زبان عربي بيان ميشود که با توجه به قرآن و سنت نبوي و اسناد و مدارک موجود، واژة حنيف در صدر اسلام در آغاز کاربرد مجازي داشته و به مرور، به صورت اصطلاحي و در معناي «مسلمان » به کار رفته است .
توضيح اين که يکي از تلاش هاي يهود و نصاري بر ضد اسلام اين بود که سعي داشتند حضرت ابراهيم ـ عليه السلام ـ را که در ميان تمام پيروان مذاهب و اديان از او به عظمت ياد مي شود را از خود بدانند، يهوديان مدعي بودند که او از ما و پيرو آيين ما است ، مسيحيان نيز چنين ادعايي را داشتند.
قرآن کريم در آيه ياد شده به آنان پاسخ مي دهد که نزاع شما بيهوده است ، چون حضرت ابراهيم ـــ عليه السلام ـــ سال ها قبل از حضرت موسي و عيسي ـ عليهما السلام ـ بوده و تورات و انجيل نيز سال ها بعد از او نازل شده اند و معقول نيست که پيامبر پيشين پيرو آيين هاي بعد از خود باشد.
طوسي،شرح آيه ١٣٥ بقره ) آيات قرآن هم بر اين مطلب تاکيد دارد: «ما کان إْبراهيم يهوديا و لا نصْرانيا و لکنْ کان حنيفاً مسْلماً و ما کان من اْلمشْرکين » علامه طباطبايي نتيجه ميگيرد دين حنيف ، آيين پاک و خالص و تسليم در برابر حق و اعتقاد به توحيد کامل است که تمام پيامبران بزرگ الهي از جمله حضرت ابراهيم ـ عليه السلام ـ و حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ به چنين آيين و ديني بودند(طباطبايي، همان ،ج ٣ : ٢٩٨).