Abstract:
عدالت اجتماعی و راههای بسط آن در جوامع مختلف همواره مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران بوده و هست. تحقق عدالت در جامعه با اجرای تکافل اجتماعی از جمله نظریاتی است که توسط شهید سید محمد باقر صدر در قالبی نو ارائه و تشریح گردیدهاست. آنچه که این پژوهش در صدد است تا با بهره گیری از روش تحلیلی توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه ای از جمله کتب شهید صدر به آن پاسخ ومورد تحلیل قرار دهد؛ نقش تکافل در بسط عدالت اجتماعی و کاهش اختلاف طبقاتی است. یافته های تحقیق نشان میدهد که شهید صدرعلاوه بر ترغیب امت به مشارکت در تکافل به عنوان یک وظیفه شرعی، حاکم اسلامی را موظف به تامین منابع تکافل از قبیل اخذ خمس و زکات و دیگر منابع و نیز نظارت بر اجرای تکافل اجتماعی نموده تا با اتخاذ تصمیم در منطقه آزاد فقهی سطحی قابل قبول از معیشت را برای نیازمندان فراهم و از این طریق فقر را کاهش و اختلاف طبقاتی را به حداقل رساند.
Social Justice and the ways for developing it have been ever and are considered by thinkers and experts. Realization of justice in a society by directing Social Takaful (co-operation) is among ideas which has been presented and described in a new format by Martyr Seyyed Muhammad Baqir al-Sadr. Whatever this research aims to answer and analyze by using the analytic- descriptive method and utilizing the library resources including Martyr al-Sadr’s books is the role of Social Takaful in the development of social justice and the decrement of class difference. The findings of research indicate that Martyr al-Sadr- in addition to persuading the people into cooperation in Takaful as a religious task- has obliged the Islamic governor to supply the Takaful resources such as catching quint (Khums) and alms tax (Zakat) and other resources and also controlling the implementation of Social Takaful so that by making a decision in a juridical free area, an acceptable level of livelihood is provided for the needy peoples and in this way, the poverty decreases and the class difference is minimized.
Machine summary:
يافته هاي تحقيق نشان ميدهد که شهيد صدرعلاوه بر ترغيب امت به مشارکت در تکافل به عنوان يک وظيفه شرعي، حاکم اسلامي را موظف به تامين منابع تکافل از قبيل اخذ خمس و زکات و ديگر منابع و نيز نظارت بر اجراي تکافل اجتماعي نموده تا با اتخاذ تصميم در منطقه آزاد فقهي سطحي قابل قبول از معيشت را براي نيازمندان فراهم و از اين طريق فقر را کاهش و اختلاف طبقاتي را به حداقل رساند.
در اين تحقيق سعي شده است با بهره گيري از منابع کتابخانه اي خصوصا کتب شهيد صدر، استفاده از نرم افزارهاي مربوطه و نيز منابع قرآن و حديث به روش توصيفي–تحليلي به سئوال اصلي يعني از نظر شهيد صدر تکافل اجتماعي چه نقشي در تعادل جامعه و ممانعت از تبعيض و شکاف طبقاتي دارد؟ و نيز سئوالات فرعي ديگر ازقبيل : الف – وظيفه دولت در قبال افراد نيازمند و کفالت آنان چيست ؟ ب – وظيفه مردم در تحقق توازن اجتماعي به عنوان اصلي از اصول تکافل چيست ؟ پاسخ داده شود.
بنابراين منطقه آزاد فقهي اين امکان را به ولي امر ميدهد تا با منابعي که در اختيار دارد از جمله واجبات مالي از قبيل زکات و خمس و نيز منابع ديگري تحت عنوان منابع طبيعي و بخش عمومي، عدالت اجتماعي را با اختصاص کمک به نيازمندان و ارتقاء سطح معيشت آنها به سطح قابل قبول در جامعه ، محقق سازد.