Abstract:
تفسیر عرفانی کشفالاسرار و عدّةالابرار، اثر ماندگار ابوالفضل رشیدالدّین میبدی از تفاسیر خوب سدۀ ششم قمری است که مولف آن را در سه نوبت و با سه هدف سامان داه است که هر نوبتی میتواند برای مخاطبی ویژه باشد؛ نوبت نخست برای خوانندگان قرآن، نوبت دوم برای دوستداران منابع قرآن و نوبت سوم برای دلبستگان لطایف عرفانی قرآن. ازاینروست که این تفسیر از آغاز نگارش بهویژه پس از چاپ، تاکنون تا این اندازه با اقبال عمومی گروههای علمی، ادبی و دینی روبرو بوده است.
کتاب هم اکنون در دورۀ ده جلدی که حاصل کوشش مصححان برتر حوزۀ علوم قرآنی است، در دسترس دوستداران زلال معرفت قرآن قرار دارد.
Machine summary:
از سوی دیگر، بهرهوران علوم قرآنی، اسلامی، فقهی و کلامی میتوانند با چشیدن از دریای معرفت میبدی، نکتههایی ناب فراچنگ آورده و عطش سیریناپذیر خود را فرونشانند: میبدی نکتهای آموخت که هوشیار شدم «کشفالاسرار» چو خواندم، همه اسرار شدم محمّد اکرم اکرام (اکرام شاه) (1) ازاینروست که این تفسیر از آغازِ نگارش، بهویژه پس از چاپ تاکنون تا این اندازه با اقبال عمومی گروههای علمی، ادبی و دینی روبهرو بوده است و اگر روزی تصحیح پیراسته و آراستهای از آن بهگونهای که برخی از آثار خوب فارسی مانند: اسرارالتوحید که به کوشش دکتر شفیعی کدکنی چاپشده، از زیر چاپ به درآید، ارزشهای آن دوچندان نمود پیدا خواهد کرد، زیرا مأخذ بسیاری از احادیث، اخبار، روایات، داستانها و حتّی اشعار، تنها همین کتاب است.
نوبت دوم در این نوبت که بزرگترین بخش کتاب نیز است، میبدی به تفسیر، گزارش و بیان شأن نزول آیهها، بر پایۀ احادیث، اخبار، روایات و داستانهای پیامبران و تاریخ آغاز اسلام به شیوۀ مفسّران اهل سنّت دستزده و در ضمن آن به مناسبت جایگاه آیه، به ذکر احکام و فروغ فقهی، نکات و بحثهای دستوری، مسائل کلامی، شرح آرای متکلّمان گوناگون اشعری و معتزلی و قدری پرداخته است و هرچند خود بر مذهب شافعی و بر کلام اشعریان میرود، امّا به نقل و نقد و ردّ آرای دیگران از جمله فلاسفه، زنادقه و جهمیه نیز میپردازد و ازاینجهت، منبع خوبی برای شناخت آرای گوناگون متکلّمان و فقیهان مذاهب و فرقههای گوناگون است.