Abstract:
در مورد ادبیّات عامّه پسند رویکردهای متفاوتی وجود دارد. یک رویکرد که نمایندۀ آن ماتیو آرنولد است ادبیّات عامّهپسند را به این دلیل رد می کند که فرهنگ طبقه کارگر است و باید توسط اقلّیّت نخبۀ جامعه کنترل شود تا به هرج و مرج منتهی نشود . طرفداران مکتب فرانکفورت نیز ادبیّات عامّهپسند را رد می کنند اما به این دلیل که این یک صنعت فرهنگ است که توسط نظام سرمایه داری به طبقۀ کارگر تحمیل می شود. رویکرد دیگر، که بر اساسِ نظریّات آنتونیو گرامشی شکل گرفته است، بر مصالحهگری استوار است. از این منظر انسان نه تنها توسط فرهنگ ساخته میشود بلکه خود نیز فرهنگ را میسازد. رویکرد سوم، که مربوط به منتقدین پسامدرن است، پذیرشِ کاملِ فرهنگ عامّه است. در این نگرش فرهنگ عامّه ابزاریست برای مقاومت نرم در مقابل نظام حاکم. در این جُستار با استفاده از منابعِ کتابخانهای و روشِ تحلیل محتوا و سندکاوی، کتاب پنجرۀ فهیمه رحیمی، به عنوان یک رمان عامّهپسند، که به شدّت وامدار ادبیّات دورۀ ویکتوریا است، مورد بررسی قرار گرفته است و نگارندگان با بررسی مؤلّفههای ادبیّات عامّهپسند از جمله احساساتگرایی، شخصیّت-پردازیِ سطحی، لحن پرتکلّف و شعارگونه، غالببودن عنصر شانس و تصادف، استفاده نابهجا از ماوراءلطّبیعه، تکرار و ترویج تفکّر کلیشهای نشان دادهاند که بر اساس نظریّات طرفداران مکتب فرانکفورت، ادبیّات عامّهپسند نه تنها نشانۀ مقاومت در برابر نظام حاکم نیست بلکه خواننده را برای پذیرشِ باورهایِ رایج و همرنگ شدن با جماعت آماده میکند و با ترویج اخلاقیّات بورژوایی بر خواننده تأثیر منفی میگذارد.
There are many attitudes towards popular culture. One movement, led by Mathew Arnold, rejects popular culture because it is the culture of working class and will lead to chaos if it is not controlled by the elite. Frankfurt School thinkers also reject popular culture because it is produced by culture industry and imposed on the working class by the capitalist system. The other approach which is based on consensus is inspired by Antonio Gramsci: people are not only made by culture hut also make culture. Postmodernism is another attitude which embraces popular culture. Postmodern thinkers see popular culture as a means of resistance against the status quo. The present study reviews The Window by Fahimeh Rahimi as an example of popular fiction which is deeply influenced by the Victorian literature. Focusing on the dominant sentimentalism of the novel, its stock characters and pretentious language, the dominance of chance in the plot, the unjustified use supernatural elements, repetition and the bourgeois morality of the novel, the study uses the argument of the thinkers of Frankfurt school to show that the novel does not represent a resistance against the ruling system, but invites the reader to accept the status quo by propounding bourgeois morality.
Machine summary:
ادبيات دوره ويکتوريا و مؤلفه هاي ادبيات عامه پسند در رمان پنجره فهيمه رحيمي 2 ناهيد فخرشفائي ١، علي ضياءالديني دشتخاکي تاريخ دريافت :٠٠/١/٢٢، تاريخ تاييد:٠٠/٦/٢٤ چکيده طرفداران مکتب فرانکفورت ادبيات عامه پسند را، با اين توجيه که ادبيات عامه پسند يک صنعت فرهنگ است که توسط نظام سرمايه داري به طبقه کارگر تحميل ميشود، رد ميکنند.
در اين پژوهش با استفاده از منابع کتاب خانه اي و روش تحليل محتوا و اسنادي، کتاب پنجره فهيمه رحيمي، به عنوان يک رمان عامه پسند، بر اساس تحليل مکتب فرانکفورت از ادبيات عامه پسند، بررسي شده است و نگارندگان با بررسي مؤلفه هاي ادبيات عامه پسند ازجمله احساسات گرايي، شخصيت پردازي سطحي، لحن پرتکلف و شعارگونه ، غالب بودن عنصر شانس و تصادف ، استفاده نابه جا از ماوراءالطبيعه ، تکرار و ترويج تفکر کليشه اي نشان داده اند که از يک سو رمان پنجره ، به شدت وامدار ادبيات دوره ويکتوريا است و از طرفي هم ، بر اساس نظريات طرفداران مکتب فرانکفورت ، ادبيات عامه پسند نه تنها نشانه مقاومت در برابر نظام حاکم نيست بلکه خواننده را براي پذيرش باورهاي رايج و هم رنگ شدن با جماعت آماده ميکند و با ترويج اخلاقيات بورژوايي بر خواننده تأثير منفي ميگذارد .
واکاوي مؤلفه هاي ادبيات عامه پسند نشان ميدهد که اين ژانر نه تنها بيان آزادانه عقايد مردم عادي يا مخالفت آن ها در برابر نظام نيست بلکه آن ها را براي پذيرش باورهاي رايج و هم رنگ شدن با جماعت و يکسان سازي و از بين بردن خلاقيت آماده ميکند.