Abstract:
هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر رهبری معنوی اسلامی بر سلامت معنوی معلمان با نقشهای میانجی سرمایۀ معنوی و هوش معنوی است و برای انجامدادن تحقیق از روش توصیفی- همبستگی استفاده کردهایم. جامعۀ آماری پژوهش، تمام دبیران متوسطۀ شهر خاش (استان سیستان و بلوچستان) در سال تحصیلی 1400-1401 را دربر میگیرد (281N=) و بهشیوۀ نمونهگیری تصادفی- طبقهای (برحسب جنسیت)، 163 دبیر ازطریق پرسشنامههای رهبری معنوی اسلامی (مرزوقی، ترکزاده و پیروینژاد، 1394)، هوش معنوی (Hildebrant, 2011)، سلامت معنوی اسلامی (سایهمیری و دیگران، 1395) و سرمایۀ معنوی (گلپرور، مصاحبی، عابدینی، ادیبی و عبدلی، 1394) مطالعه شدهاند. برای تجزیهوتحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با کمک نرمافزارهای SPSS و SmartPLS استفاده کردهایم. یافتهها نشان میدهد بین رهبری معنوی اسلامی، سلامت معنوی، سرمایۀ معنوی و هوش معنوی، رابطهای مثبت و معنادار وجود دارد و نتایج مدل معادلات ساختاری نیز بیانگر آن است که رهبری معنوی اسلامی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم، و با میانجیگریهای سرمایۀ معنوی و هوش معنوی بر سلامت معنوی معلمان اثر معنادار و مثبت دارد؛ بنابراین، بهکارگیری سبک رهبری معنوی اسلامی نهتنها مستقیماً بر سلامت معنوی معلمان اثر مثبت میگذارد؛ بلکه ازطریق تقویت سرمایۀ معنوی و هوش معنوی بر سلامت معنوی معلمان بهگونهای معنادار و مثبت، مؤثر است.
The purpose of this study was to investigate the effect of Islamic spiritual leadership on teachers' spiritual health with mediating of spiritual capital and spiritual intelligence. The research method is descriptive-correlation. The statistical population of the study was all high school teachers in Khash city (Sistan and Baluchestan province) in the academic year 2021-2022 (N=283). By stratified-stratified sampling (by gender) of 163 teachers through Islamic Spiritual Leadership Questionnaires (Marzooghi, Torkzadeh & Peyravi Nejad, 2015), Spiritual Intelligence (Hildebrant, 2011), Islamic Spiritual Health (Sayeh Miri et al., 2016) And spiritual capital (Golparvar et al., 2015) were studied. Pearson correlation coefficient and structural equation model with the help of SPSS and Smart PLS software were used to analyze the data. The findings showed that there is a positive and significant relationship between Islamic spiritual leadership, spiritual health, spiritual capital and spiritual intelligence. The results of the structural equation model also showed that Islamic spiritual leadership has a direct and indirect effect through the mediation of spiritual capital and spiritual intelligence on teachers' spiritual health.. Therefore, it can be concluded that the application of Islamic spiritual leadership style not only has a direct positive effect on the spiritual health of teachers, but also through the strengthening of spiritual capital and spiritual intelligence, it can have a positive and significant effect on the spiritual health of teachers.
Machine summary:
با توجه به اهمیت سلامت معنوی باید بهدنبال شناسایی عوامل اثرگذار بر آن بود و بر این اساس، در پژوهش پیشِروی، بررسی نقش رهبری معنوی اسلامی، سرمایۀ معنوی و هوش معنوی صورت گرفته است.
مطالعات نشان میدهد رهبری معنوی با تعلق خاطر کاری، سرمایۀ اجتماعی معلمان (قنبری و سلطانقلی، 1399)، حمایت سازمانی و سلامت معنوی معلمان (رامرودی و ناستی زایی، 1399)، بهزیستی سازمانی، مثبتاندیشی (فرحبخش، ستار و پورمحمدی، 1396)، روحيه و بهرهوري چشمگیر، معنويت و دينداري (Ayranci and Semercioz, 2010)، استفاده از سبکهای رهبری انسانی و مثبت (Luckcock, 2010)، سلامت همهجانبۀ کارکنان (DeConinck, 2010; Dogan and Kylayn, 2009; Aydin and Ceylan, 2009)، گسترش معنويت در محل کار، هوش معنوي و عملکرد شغلی (Bekis, 2006) ارتباط دارد.
مطالعات نشان میدهد سرمایۀ معنوی با انسجام و اتحاد کارکنان، تحققیافتن منافع گروهی و سازمانی، تعالی و توسعۀ پایدار سازمانی (فروتنی، 1398)، افزایشیافتن رفتارهای اخلاقی در محیط کار (بنیسی و فرهودی، 1397)، آوای سازندۀ کارکنان (سپهوند، موسوی، عارفنژاد و فتحی چگنی، 1400)، حرفهگرایی و فضیلتگرایی معلمان (دوجی و باقرپور، 1399)، و خلاقیت و سبک تفکر معلمان (عبداللهی و نصیری، 1397) ارتباط دارد.
دیگر مطالعات نشان میدهند هوش معنوی با سلامت معنوی (محمدی، سلیمانپور، برهانی و روشنزاده، 1397)، خلاقیت (دوادی، 1398)، کاهش فرسودگی شغلی (احمدی نیک، 1400)، استفاده از سبکهای رهبری خدمتگزار (عابديني، رجاييپور و سلام سدهي، 1394) و رهبری تحولآفرین (سجادی، 1395)، تقویت روحيه King و بهرهوري سازمانی (Howard and White, 2009)، بهبود روابط سازماني و نشاط کارکنان (Aydin and Ceylan, 2009) ارتباط دارد.
درمجموع، یافتههای این پژوهش نشان میدهد رهبری معنوی بر سلامت معنوی معلمان با میانجیگریهای سرمایۀ معنوی و هوش معنوی اثر معنادار و مثبت دارد.