Abstract:
فرایند توسعهء شهرها همواره یکی از مهمترین موضوعات پیش روی پژوهشگران مسائل شهری بوده است.افزون بر میزان رشد شهرها در زمانهای مختلف،شکل و الگوی توسعه نیز مورد توجه بوده است. در پژوهش حاضر از یکی از توابع تحلیلی سامانهء اطلاعات جغرافیایی (GIS) به نام تابع Ripleys K استفاده گردید.براساس این تابع میتوان وضعیت تمرکز(خوشهای بودن)نقاط نمونه را نسبت به حالت تصادفی براساس شمارش تعداد نقاط در فوناصل مختلف مورد مقایسه قرار داد.در تحقیق حاضر، براساس تابع Ripleys K میزان تمرکز فرایند توسعه شهری به صورت کمی برای سه محدوده شهری حومه جنوب غرب تهران شامل اسلامشهر،رباط کریم،نسیمشهر و برای دو دورهء سالهای 1371 تا 1375 و 1375 تا 1381 محاسبه و نتایج آن ارائه گردیده است.دادههای مورد نیاز این تحقیق از تصاویر ماهوارهای SPOT استخراج شد.نتایج تحقیق نشان داد که درمجموع تمرکز فرایند توسعه در دوره زمانی سالهای 1375 تا 1381 در محدودهء شهرستان اسلامشهر،افزایش و در محدودهء شهرستانهای رباط کریم و نسیمشهر کاهش یافته است.از مزیتهای روش بهکارگرفتهشده در این تحقیق،امکان بهکارگیری آن در مناطق مختلف و برای دورههای زمانی متفاوت و در فواصل(مقیاسهای)مختلف است.
Machine summary:
"پژوهشهای جغرافیای انسانی،شماره 69،پاییز 1388 صص 66-51ارزیابی کمی میزان تمرکز توسعه اراضی شهری با استفاده از تابع Ripley's K در GIS منطقه مورد مطالعه:محدوده شهرهای اسلامشهر،رباط کریم،نسیمشهر بابک میرباقری*-مربی گروه سنجش از دور و GIS ،دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی علی اکبر متکان-دانشیار گروه سنجش از دور و GIS ،دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی پذیرش مقاله:28/8/87 تأیید نهایی:23/2/88چکیده فرایند توسعهء شهرها همواره یکی از مهمترین موضوعات پیش روی پژوهشگران مسائل شهری بوده است.
آنگاه مقادیر تابع K برای نقاط واقعی موجود در منطقهء مورد مطالعه نیز محاسبه میشود و چنانچه مقادیر بهدستآمده در فواصل مختلف d بیشتر از مقادیر ماکزیمم تابع K حاصل از توزیع تصادفی در همان فواصل باشد،با سطح اطمینان مشخص میتوان گفت که توزیع نقاط به سمت خوشهای شدن میل کرده است و در صورت پایینتر بودن از مقادیر مینیمم نیز نقاط توزیع گسسته (پراکنده)خواهد بود.
چنانچه Ls(d) را ماکزیمم مقادر تابع K در فاصله معین d در بین شبیهسازیهای تصادفی انجام شده-در این تحقیق شبیهسازی تصادفی 9 مرتبه انجام شد-و Lo(d) را مقدار تابع K برای توزیع مشاهده شده(واقعی)نقاط در فاصله d در نظر بگیریم،آنگاه شاخص ???L(d) که بیانگر میزان تمرکز توسعه در فاصله مشخص d است،به صورت زیر تعریف میشود: (رابطه 6)(به تصویر صفحه مراجعه شود) رابطهء(6)برای هر محدوده و برای هر فاصله به طور جداگانه محاسبه میگردد.
نمودار مقادیر تابع L(d) -نسیمشهرشاخص(به تصویر صفحه مراجعه شود) درنهایت شاخص(به تصویر صفحه مراجعه شود)نیز به عنوان شاخصی جهت ارزیابی کلی میزان تمرکز برای تمام مناطق محاسبه گردید که نتایج آن در جدول 12 و شکل 13 ارائه گردیده است: جدول 2."