Abstract:
فتوحات حکومت صفویه در شرق و شمال غربی ایران و خلیج فارس موجب تسلط آن سلسله بر راهها و مراکز تجاری شد. اگر چه این فتوحات موجب درگیری این حکومت با همسایگان ایران در مرزهای شمال غربی و شرق کشور گردید و رقابت بر سر راهها و مراکز تجاری یکی از مهم ترین علل درگیری بود، فعالیت تجاری و ارتباط با شرق و غرب در دوره این جنگها ادامه داشت.
Machine summary:
"26شهر تبریز تا زمان شاه سلطان محمد خدابنده رونق تجاری و اقتصادی خود را همچنان حفظ کرده بود و در این دوران نیز بازاریان تبریز از افراد متمول و ثروتمند شهر بودهاند که خانههای عالی و تجملات زندگی آنها توسط مورخان این دوره توصیف شده است.
53جان فرایر که در دورهء شاه عباس اول از ایران دیدن میکرد،شهر اصفهان را از مراکز عمدهء کشور میداند که گروههای زیادی از ملیتهای مختلف دنیا برای کار تجارت در آنجا گرد آمده بودند و مینویسد،قبل از اینکه اروپاییان راه دریایی تجارت با هند را بیابند،این شهر انبار و بازار اصلی برای پارچههای هندی بوده است.
69تا ابتدای روی کار آمدن نادر شاه افشار نیز از رونق تجاری این شهر یاد شده است که هنوز از شهرهای پرجمعیت و پربرکت بوده و در اثر موقعیت مناسب خود، تجارت در آن رونق داشت و بازرگانان ارمنی،گرجی و اروپایی با این شهر رابطه داشتند و کالاهای خود را در آنجا انبار میکردند.
شهر تفلیس مرکز ایالت گرجستان یکی دیگر از مراکز مهم تجاری ایران در ناحیهء شمال غرب بود که نزدیکی آن به راه معروف تجارت با اروپا باعث شد از نظر تجاری و بازرگانی شهرت زیادی پیدا کند،تا آنجا که مردمان بسیاری از اقوام و ملل گوناگون برای انجام امور شهرت زیادی به این شهر میآمدند.
ترجمهء ابو القاسم سری،چ اول،تهران،توس،1367، یکی از مهمترین اقدامهای شاه عباس اول که در پیشرفت تجارت ابریشم مؤثر بود، کوچ دادن ارمنیان جلفا و اسکان آنها در نواحی مختلف ایران بود."