Abstract:
از پایان جنگ جهانی دوم،در برخی از کشورهای خاورمیانه شاهد افزایش نفوذ ارتش در امور غیرنظامی،استفاده از زور بهعنوان ابزار تسلط و قدرت سیاسی،اهمیت ارزشهای نظامی،رشد نقش تشکیلات نظامی در امور ملی و بینالمللی،وافزایش نهادها و سازمانهای شبه نظامی مربوطه بودهایم.بروز کودتای سال 1999 در پاکستان،رشد بیرویه نظامیگرایی اسراییلیها،و انتقال میلیاردها دلار سازوبرگهای نظامی به منطقه همراه با حضور مستقیم نیروهای خارجی در افغانستان و عراق نشان داد که دوران مداخلههای سیاسی نظامیان در خاورمیانه به پایان نرسیده است.در واقع،مداخله نابجا و مستقیم نظامیان در سیاست مهمترین مانع گسترش جامعه مدنی و توسعه انسانی در خاورمیانه بوده است.بخش نخست پژوهش به بررسی سیر تحول نظریههای مهم مداخله ارتش در سیاست اختصاص داده میشود.در بخش دوم این پژوهش تلاش میشود تا عواملی مهم که به رشد نظامیگری(یعنی نفوذ نابجای نیروهای نظامی در سیاست)در کشورهای خاورمیانه منجر شدهاند،بهویژه در جوامع نظامی گراتر مانند اسراییل،ترکیه و مصر شناسایی شده؛ عوامل تعیینکننده سطح مشارکت نظامیان در سیاست،و ماهیت رابطه نظامیان با رهبران سیاسی سیاسی در خاورمیانه بررسی شده؛و چشمانداز آینده نقش سیاسی ارتشهای خاورمیانه ترسیم شود.
Machine summary:
"مداخله نظامیان در سیاست خاورمیانه سعیده لطفیان* دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران (تاریخ دریافت:88/5/28-تاریخ تصویب:88/7/15) چکیده: از پایان جنگ جهانی دوم،در برخی از کشورهای خاورمیانه شاهد افزایش نفوذ ارتش در امور غیرنظامی،استفاده از زور بهعنوان ابزار تسلط و قدرت سیاسی،اهمیت ارزشهای نظامی،رشد نقش تشکیلات نظامی در امور ملی و بینالمللی،وافزایش نهادها و سازمانهای شبه نظامی مربوطه بودهایم.
سه عامل را در برقراری رابطه بین رهبران سیاسی و نظامیان عربستان میتوان ذکر کرد:1-سطوح بالای فرماندهی در حوزه اختیارات اعضای خاندان حاکم است؛2-مسوولیت حفظ امنیت داخلی به عهده گارد ملی متشکل از افراد قبیلهی وفادار به پادشاه،و مستقل از سایر نیروهای مسلح است؛3-راهنماییهای مستشاران نظامی خارجی مانع از بروز کودتا علیه خاندان آل سعود شده؛اما این حاکمان هنوز از به قدرت رسیددن نظامیان در هراس هستند.
SCITILOP (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) از این نویسنده تاکنون مقالات زیر در همین مجله منتشر شده است: «شاخصهای توسعه:برآوردهایی برای خاورمیانه»،سال 72،شماره 29؛«جایگاه کشورهای کوچک و سرزمینهای وابسته در سیستم بینالمللی:دهه 1990»،سال 73،شماره 31؛«صنایع نظامی در جهان سوم»، سال 74،شماره 34؛«نظریههای مختلف تداول تسلیحات اتمی:بازدارندگی،باجگیری هستهای و جنگ اتمی»، سال 76،شماره 36؛«جهان شمولی برآمده از جزءها:دیدگاههای اسلامی نسبت به انسان و اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد»،سال 76،شماره 37؛«گزارش کنفرانس بینالمللی علوم و امور بینالملل»،سال 77،شماره 41؛«آینده شهرهای اتمی و طرح بازسازی نظامی روسیه»،سا ل78،شماره 46؛«گزارش کنفرانس پاگواش»،سال 79،شماره 50؛«پیامدهای امنیتی فساد اقتصادی-سیاسی در کشورهای در حالتوسعه»،سال 85،شماره 71؛ «امنیت در برابر آزادیهای فردی تحلیل هزینهها و منافع سیاست ضد تروریسم دولت بوش»،سال 87،شماره 4؛ «گزارش همایش بینالمللی(چشمانداز خلع سلاح،گفتگو،همکاری،و ثبات در منطقه مدیترانه)29 مهر-5 آبان 1386(اکتبر2007)باری،ایتالیا»،سال 87،شماره 2؛«ایران و خاورمیانه:انتخابهای دشوار و موضوعیت واقعگرایی»،سال 87،شماره 3."