Abstract:
اگر چه گاه در اثر حوادث گوناگون، برخی آثار بزرگان شیعه از میان رفته است، با این همه، اجزایی از آن در میان آثار علمی نویسندگان اهل سنت بیان شده است؛ از جمله این آثار، اثری رجالی از شخصیت علمی و توانا از سرزمین حلب است که اصل آن نیست؛ اما ، اجزایی از آن در میان کتاب «لسان المیزان» ابن حجر عسقلانی ذکر شده است؛ این اثر که تالیف «علی بن الحکم» از عالمان قرن ششم هجری است، کتاب شناسان به اشتباه، به فردی هم نام نسبت داده اند که فاصله ی آن ها، حدود سه قرن است. در این نوشتار، سعی شده این مدعا اثبات شود و در کنار معرفی مولف، اثر رجالی وی جمع آوری گردد، تا گامی دیگر در کشف میراث علمی شیعه در حلب برداشته شود.
Despite the fact that some of the works of great Shii scholars have been destroyed during some tragic events، yet some passages from them have been cited in the books compiled by Sunni scholars. One of these works is a rijali book compiled by Ali bn Hakam a great scholar of Halab in the sixth century A.H. some parts of it have been cited in Ibn Hajar `Asqalani's Lisan al-Mizan. Some bibliographers have mistakenly ascribed it to a 261 scholar with the same name in the third century A.H.in the present paper، the author tries to prove his claim and reconstruct this rijal work so that more scientific heritages of Shia in Halab are brought to light.
Machine summary:
برای اثبات این ادعا،به ذکر نمونههایی اکتفا میشود: 1)ابن حجر در ترجمهی«الحسین بن احمد بن عامر»و«الحسین بن ابراهیم بن احمدالمؤدب»و«الحسین بن إبراهیم القزوینی»میگوید؛ *الحسین بن أحمد بن عامر الأشعری(ج 2،ص 265)؛ «ذکره علی بن الحکم فی شیوخ الشیعه و قال کان من شیوخ أبی جعفر الکلینی صاحب کتاب الکافیو صنف الحسین کتاب طب أهل البیت و هو من خیر الکتب المصنفه فی هذا الفن روی عن عمهعبد الله بن عامر و غیره.
2)شاهد دیگر،کلامی است که ابن حجر از علی بن الحکم از الحسن بن محبوب نقل میکند؛«الحارثبن محمد بن النعمان أبو محمد بن أبی جعفر البجلی الکوفی؛قال علی بن الحکم کان أحد أئمة الحدیث فی معرفةحدیث أهل البیت قال و قال الحسن بن محبوب لقد رأیته حضر حلة محمد بن الحسن صاحب الرأی فما تکلمحتی استأذنه فلما قام الحارث قال أی رجل لو لا یعنی الرفض قال و کان أفرض الناس عالما بالشعر کثیر الروایة.
)الحسن بن عباس جریر العامری الحریشی الرازی روی عن أبی جعفر الباقر و عنه أبوعبد الله الرقی و أحمد بن إسحاق بن سعد و سهل بن زیاد و محمد بن عیسی الأشعری ذکره ابن النجاشی فی مصنفی الامامیۀ وقال هو ضعیف جدا له کتاب فی فضل{/«انا أنزلناه فی لیلۀ القدر»/}و هو ردی الحدیث مضطرب الألفاظ لا یوثق به و قال علی بن الحکمضعیف لا یوثق بحدیثه و قیل إنه کان یضع الحدیث.
الحسین بن أحمد بن عیسی الکوفی ذکره علی بن الحکم و قال کان من مصنفی الشیعۀ له کتاب الحقائق روی عنه محمد بن العباس بنعلی بن مروان(ج 2،ص 189.