Abstract:
عبد الاعلی موسوی سبزواری (1328/1329ـ1414) از محدثان و عالمان برجسته عصر حاضر و دارای آثار گران سنگی در زمینه دانش های مختلف دینی است. در این میان، کتاب مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن از جایگاه ویژه ای برخوردار است زیرا اندیشه های حدیثی علامه موسوی سبزواری را می توان در این اثر به خوبی مشاهده کرد. علامه روایات را شارح قرآن می داند و به همین دلیل در بیان معانی و یا تعیین مصادیق آیات به روایات استناد می کند. برای رفع ابهام از روایات یا حل تعارض میان آن ها، شیوه هایی از قبیل توجه به دلالت الفاظ، پرداختن به معانی مجازی و کنایی و نیز تاویل احادیث در کلمات علامه قابل بررسی است. جایگاه نقد در حوزه حدیث پژوهی علامه بیانگر آن است که وی به روایات معارض قرآن، سنت و عقل اعتماد نمی کند و در بررسی روایات، صحت سند را ملاک پذیرش حدیث نمی داند و با دقت در محتوای حدیث، نظر قطعی خود را در این باره می دهد و گاه به رد حدیث و طرح آن حکم می کند.
Machine summary:
در مورد آية پيشين، روايتي از امام باقر(ع) نقل شده: «وأتوا البيوت من أبوابها» يعني «أن يأتي الامر من وجهه أي الامور كان» (عياشي، 1411ق، ج1، ص105) یعنی اينكه باید هر كاري از مجراي صحيح و درستش انجام شود، که معناي ظاهري الفاظ در آن مراد نيست بلكه بنا به گفتة علامه موسوی سبزواري، پیام این آیه، یک معناي كلي است كه از بطن آن استنباط ميشود.
علامه موسوی سبزواري، تنافي ظاهري روايات را با بيان معناي حديث برطرف ميسازد و میگوید: «مقصود از اينكه در روايت آمده بتهايي در كعبه وجود داشت، اين نيست كه شرط مسلمانان در پيمان حديبيه ناديده گرفته شده باشد، بلكه چه بسا اقدام به برداشتن بتها كرده بودند اما اين چند بت از بقاياي بتها بوده است.
نقد سندي و متني علامه موسوی سبزواري در تفسير آيات به روايات توجه ويژه نموده، البته در بسياري از موارد با توجه به معيارهاي شناخته شده به نقد و بررسي احاديث پرداخته است و در اين جهت، گاهي به نقد سند و متن به صورت همزمان پرداخته است از جمله: ـ روايت ابن جهم كه از قول امام رضا(ع) نقل كرده آن حضرت نسبت گناه به حضرت آدم را مربوط به قبل از نبوت ميداند و اينكه بعد از نبوت گناهي از حضرت آدم سر نزده است.