Abstract:
اعتماد مفهوم کانونی نظریات کلاسیک جامعه شناسی و نیز محور اصلی تئوری های نوین سرمایه اجتماعی و زمینه تعاملات و روابط اجتماعی است. نتایج بسیاری از مطالعات اخیر در سطح کشور حاکی از کاهش سطح نسبی این متغیر در نزد اقشار مختلف اجتماع است. این دسته از مطالعات عوامل اقتصادی ـ اجتماعی متفاوتی نظیر افزایش شدید سطح تحصیلات و فزونی دانش آموختگان سطوح عالی تحصیلی، افزایش دسترسی و مصرف رسانه ها و خصوصا حضور رسانه های جدید نظیر اینترنت به عرصه ارتباطات کشور، افزایش شدید جمعیت و بزرگ شدن سریع شهرهای کشور و … را دلایل و عوامل کلان این وضعیت شمرده اند. با این حال، کمتر مطالعه ای به بررسی تأثیر متغیر "جنس" و اثر انتزاعی آن بر اعتماد پرداخته است. این مطالعه با عطف توجه به اهمیت حضور زنان در عرصه اجتماع و حتی عامل محوری قلمداد کردن نقش زنان در توسعه کشور به تبعیت از شومپیتر درصدد آن است که ضمن شناسایی ابعاد و سطوح اعتماد متقابل به عنوان یکی از مباحث اصلی در موضوع اعتماد اجتماعی و بررسی عوامل مؤثر بر آن، تاثیر عامل جنسیت در آن را با سایر متغیرهای مورد نظر مقایسه و بررسی کند. مطالعه در سطح شهرهای بیست و هشت استان کشور و با حجم نمونه 8206 نفر و در سال 1381 انجام شده است.
Machine summary:
این مطالعه با عطف توجه به اهمیت حضور زنان در عرصۀ اجتماع و حتی عامل محوری قلمداد کردن نقش زنان در توسعۀ کشور به تبعیت از شومپیتر درصدد آن است که ضمن شناسایی ابعاد و سطوح اعتماد متقابل به عنوان یکی از مباحث اصلی در موضوع اعتماد اجتماعی و بررسی عوامل مؤثر بر آن،تأثیر عامل جنسیت در آن را با سایر متغیرهای موردنظر مقایسه و بررسی کند.
بیان مسئلهJ} در مجموع وجود ویژگیهای خاص و تغییرات اقتصادی-اجتماعی وسیع بستر بیاعتمادی فزاینده را در کشور پدید آورده است: -دادههای سرشماری سال 1365 نشان داده است که مجموعا 17 درصد جمعیت که متعلق به اقوام مختلف میباشند نمیتوانند به فارسی صحبت کنند و از این میان تنها 68/2 درصد فارسی را میتوانند بفهمند ولی قادر به تکلم به آن نیستند،این مسئله که نشانگر تنوع قومی زیاد در کشور است،در فقدان برنامهریزی منسجم اجتماعی و شیوههای مبتنی بر تحکیم هویت ملی، افزون بر تشدید رقابتهای بینقومی و ایجاد فاصلۀ قومی که خودبهخود به تضعیف«ما»ی ملی و اعتماد جمعی منجر میگردد،مسئلۀ«فاصله میان واقعیت و حقوق»را تشدید میکند.
نتایج حاصل در جدول شمارۀ(10)تا(12)نشان میدهد که بهطورکلی 12 متغیر زمینهای مورد بررسی برای تحلیل تفاوت میانگین اعتماد متقابل و ابعاد آن در میان مردان 33 اختلاف را معنادار و در میان زنان 31 اختلاف را معنادار نشان داده است.
این نتایج نشان میدهد که به موازات بالاتر رفتن سطح توسعه اقتصادی- اجتماعی در استانها،هم در میان مردان و هم در میان زنان،اعتماد به دیگران دور و نیز اعتماد متقابل به صورتی کلی کاهش مییابد.