Abstract:
به باور بسیاری از کارشناسان، مهمترین مانع توسعهی بخش کشاورزی در ایران نظام بهرهبرداری؛ یعنی کوچکی و پراکندگی اراضی کشاورزی و تعداد زیاد بهرهبرداران این بخش است. این مسئله بعد از انجام اصلاحات ارضی در ایران بهوجود آمده و از آن زمان تا کنون برای رفع آن، راهحلهای گوناگون ارائه و اجرا شدهاند که به دلایل مختلفی موفق نبوده و به شکست انجامیده است. در برنامهی پنج سالهی اول توسعهی کشور، این مسئله بار دیگر مورد توجه قرار گرفته و برای حل آن تشکیل تعاونیهای تولید روستایی پیشنهاد شده است. پژوهش پیش رو، بررسی عوامل موثر بر تشکیل این تعاونیها، در محدودهی استان اردبیل را نشان میدهد. همچنین به این پرسش اساسی پرداخته شده است که آیا بین تشکیل تعاونیهای تولیدی در مناطق روستایی و عوامل محیطی، اقتصادی، ترویجی و اجتماعی رابطهی معناداری وجود دارد؟ برای رسیدن به این پاسخ، شاخصهای تبیینکنندهی عضویت کشاورزان در تعاونیهای تولیدی، بر اساس نوشتارهای موجود و منطقهی مورد مطالعه گردآوری و پرسشنامهای در سطح کشاورزان عضو تعاونیهای تولیدی طراحی شد. بدینترتیب از روش توصیفی ـ تحلیلی بهشیوهی پیمایشی استفاده شد. برای گزینش نمونهها از روش خوشهای چندمرحلهای و تعداد نمونهها با توجه به حجم جامعهی مورد مطالعه300 نفر برآورد شده است. درنهایت، این نتیجه بهدست آمد که عامل ترویجی، بیشترین تاثیر را در میزان تشکیل تعاونیهای تولیدی در مناطق روستایی داشته است و در مرحلهی بعد عامل اجتماعی، عامل اقتصادی و عامل محیطی بهترتیب از عوامل تاثیرگذار در تشکیل تعاونیهای تولیدی در مناطق روستایی بوده است. همچنین بر اساس یافتههای این پژوهش، راهکارهایی برای هدایت کشاورزان به تشکیل تعاونیهای تولیدی در مناطق روستایی در متن مقاله ارائه شده است.
Machine summary:
"118-103 بررسی عوامل مؤثر بر تشکیل تعاونیهای تولیدی در مناطق روستایی(مطالعهی موردی:استان اردبیل) وکیل حیدری ساربان{o*o}-استادیار گروه جغرافیا،دانشگاه محقق اردبیلیپذیرش مقاله:1389/10/8 تأیید نهایی:1390/7/20 چکیده {IBبه باور بسیاری از کارشناسان،مهمترین مانع توسعهی بخش کشاورزی در ایران نظامبهرهبرداری؛یعنی کوچکی و پراکندگی اراضی کشاورزی و تعداد زیاد بهرهبرداران این بخشاست.
همچنین به این پرسش اساسی پرداخته شده است که آیا بین تشکیلتعاونیهای تولیدی در مناطق روستایی و عوامل محیطی،اقتصادی،ترویجی و اجتماعی رابطهیمعناداری وجود دارد؟برای رسیدن به این پاسخ،شاخصهای تبیینکنندهی عضویت کشاورزاندر تعاونیهای تولیدی،براساس نوشتارهای موجود و منطقهی مورد مطالعه گردآوری وپرسشنامهای در سطح کشاورزان عضو تعاونیهای تولیدی طراحی شد.
همچنین نتایج پژوهش دیگری نشان داده است که در بسیاری از کشورهای رو بهپیشرفت،یکی از مهمترین موانع توسعهی کشاورزی به اخص و توسعهی روستایی بهطور اعم،مسئله نظامبهرهبرداری،یعنی کوچکی و پراکندگی اراضی کشاورزی،وجود تعداد زیادی بهرهبردار و نبود تعاونیها و نهادهای مناسب دراین بخش است که میتوان با تجمیع و متشکل کردن کشاورزان در چاچوب تعاونیهای تولید روستایی این مشکل رابرطرف کرد )76-46:6002,siduoluoL( .
انترنام{o4o}در مطالعات خودپیرامون عوامل مؤثر بر شکلگیری تعاونیهای تولیدی در مناطق روستایی کشور مالزی به این نتیجه رسید که بین میزاناعتماد اجتماعی-نهادی،منزلت اجتماعی،مشارکت اجتماعی،شبکهها و منبع اطلاعاتی با شکلگیری تعاونیهایتولیدی در مناطق روستایی،رابطهی مستقیم و معنادار و بین به کارگیری رهنمودهای ترویجی مروجان و تماسهایترویجی رابطه معناداری وجود ندارد )62-12:7002,manrtnE( .
بحث و یافتهها همانگونه که در جدول شمارهی 2 دیده میشود،نتایج آزمون کای اسکویر در رابطه با ویژگیهای مختلف پاسخگویان ازدید مؤلفههای اقتصادی،اجتماعی،محیطی و ترویجی نشان داد با توجه به اینکه معناداری خیدو در تمامیعاملها به جز عامل محیطی کمتر از 5%است بنابراین فرض 1H تأیید میشود و با اطمینان 95%میتوان گفت کهبین عامل اجتماعی،ترویجی و اقتصادی با عضویت کشاورزان در تعاونیهای تولید روستایی رابطهی معناداری وجود دارد."