Abstract:
این مقاله، با مروری اجمالی بر برخی پیشنهادها درباره طرح علوم اجتماعی اسلامی، بر آن است که در همه این پیشنهادها، «تفسیر» و «فهم» نقشی سرنوشتساز دارند. هرمونتیک به معنای وسیع مطالعه تفسیر و فهم مطرح و تحولات آن را با تأکید بر تأثیرات گادامر، به اختصار بیان شده است. در ضمن پیشنهادهایی که درباره ارزیابی عقلی دیدگاهایی که ممکن است در زبانهای بدوا غیرقابل مقایسه صورتبندی شوند، برخی از مشکلات به کارگیری هرمنوتیک مورد بحث قرار گرفته است. سپس، انگاره هرمنوتیک دینی را با اشاره به دیدگاههای بولتمان، پلانتینگا و نصر مطرح شده است. و بر همین اساس، سه درجه از هرمنوتیک دینی از یکدیگر تفکیک شده است. نویسنده با ارجاع به طرحهای ارائه شده از سوی ویلیام چیتیک و لئو اشراوس، تلاش کرده است برخی از مشکلاتی را که فراروی هرمنوتیک اسلامی قرار دارد، حل نماید. مشکلات کاربست هرمنوتیک اسلامی را مرور و راهحلهای آن را ارائه نموده است. این دیدگاه را که عینیت علم، مانع از علم دینی است، رد نمود. و این دیدگاه را ترجیح داده است که عینیت، بر بیطرف بودن وابسته نیست، بلکه بر صراحت وابسته است؛ یعنی بر فرایند تصریح به فرضها و پیشفرضها و صورتبندی آنها با دقت هرچه بیشتر در پایان، دشواریهایی را که فراروی کاربست هرمنوتیک اسلامی برای علوم اجتماعی قرار دارند، مورد بررسی و پیشنهاد شده است که کاربست هرمنوتیک اسلامی برای علوم اجتماعی باید در ارتباط دیالکتیکی با سنتهای علمیای صورت گیرد که سکولار بودن آنها، علم مقدس و به ویژه علوم اجتماعی اسلامی شده را ایجاب کرده است.
A brief review of some of the major proposals for the project of Islamic socialsciences are given. It is observed that in all of these proposals، interpretationand understanding are crucial. Hermeneutics is introduced in the broad senseof the study of interpretation and understanding، and a brief review of its
developments is given، with an emphasis on the work of Gadamer. Some ofthe problems of the application of hermenteutics are discussed along withsuggestions about the rational evaluation of competing views that may beformulated in initially incommensurable languages. The idea of religioushermeneutics is next developed with reference to the positions that have beentaken by Bultmann، Plantinga، and Nasr; and on this basis three grades ofreligious hermeneutics are distinguished. An attempt is made to overcomesome problems for an Islamic hermeneutics with reference to proposals byWilliam Chittick and Leo Strauss. Problems with the application of an Islamichermeneutics are reviewed and solutions offered. The view that the objectivityof science precludes religious science is rejected in favor of the view thatobjectivity does not depend on neutrality but on articulation، the process ofmaking assumptions and presuppositions explicit and to formulate them withever greater precision (where this is appropriate). Complications that arise forthe application of an Islamic hermeneutics for the social sciences aresurveyed، and it is proposed that the application of an Islamic hermeneuticsfor the social sciences must be developed in a dialectical relationship to thescientific traditions whose secularity gave rise to the calls for sacred science and in particular for Islamized social sciences
Machine summary:
"آیا توسعه علم اسلامی برای دربرگرفتن همه علوم است یا آنکه محدود به علوم اجتماعی و انسانی است؟ برای مثال، آیا باید از ریاضیدانان مسلمان نیز انتظار پایهریزی ریاضیات اسلامی جدیدی را داشته باشیم که با توجه به آنکه در ریاضیات ارسطویی/ اسلامی کلاسیک، وجود نامتناهی بالفعل رد میشود، وجود اعداد نامتناهی را رد کند؟ آیا علوم اجتماعی اسلامی، شیوهها و یافتههای علوم اجتماعی جدید را رد خواهد کرد، یا آنها را تفسیر دوباره و مورد نقد قرار خواهد داد؟ به طور کلیتر، علوم اسلامی شده دقیقا چه رابطهای با علوم غربی جدید خواهند داشت؟ تا چه حد میتوان علوم غربی جدید را از علمگرایی جدا کرد؟ برخی از فیلسوفان علم، نظیر ریچارد داوکینز، تأکید میکنند که علم جدید اساسا الحادگراست.
اگر بدگمانی، بازیابی، یا تأمل را به معنای بدگمانی در مورد انگیزههای ظاهری، بازیابی پیام اولیه مطرح در متن یا پدیده، یا بیطرفی فلسفی در مورد این مسائل بدانیم، در اعمال هرمنوتیک اسلامی نمیتوان مسیر بدگمانی، بازیابی، یا تأمل را به عنوان قاعده عامی برای همه موارد اتخاذ کرد، بلکه باید در هر مورد، قضاوت درست به کار برد و توجه داشت که شاید ضروری باشد که برای به دست دادن بهترین تفسیر دینی از موضوع پژوهش، سطوح متعددی از معنا فرض گرفته شود.
Nasr, Seyyed Hossein, The Need for a Sacred Science, Albany: State University of New York Press, 1993.
com/the-islamization-of-science-seyyed-hossein-nasr-and-ziauddin-sardar-lief-steinberg/ Strauss, Leo, Persecution and the Art of Writing, Chicago: University of Chicago Press, 1952."