Abstract:
ﯾﮑﯽ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺟﺬاب در زﯾﺒﺎﯾﯽﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺘﻮن، ﺑﺤﺚ ﻣﺘﻨـﺎﻗﺾﻧﻤﺎﺳـﺖ. ﺑﻬـﺮهﮔﯿـﺮی از ﺷـﮕﺮدﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﻧﻤﺎ از ﻋﺎﻟﯽﺗﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮهﻫﺎی آﺷﻨﺎﯾﯽزداﯾﯽ ﻫﻨﺮی ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ دور ﺷﺪن ﮐﻼم از ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدی و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺳﺎزی و اﺛﺮﮔﺬاری ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ ﺑﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻣﯽﮔﺮدد.ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺘﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﮕﺮد ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﻧﻤﺎ در آن ﺑﺴﺎﻣﺪی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ و اﺛﺮﮔﺬار دارد.اﯾﻦ ﻣﺘﻦ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﻌﺪ دﯾﻨﯽ، اﻫﻞ ذوق و ﺑﻼﻏﺖ را ﺷﯿﻔﺘﮥ ﺑﯿﺎن و اﺳﻠﻮب ﺧﻮد ﮐﺮده، و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ آن را دارد ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻧﻈﺮﮔﺎه ادﺑﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯽ ﻗﺼﺪ روﺷﻨﮕﺮی درﺑﺎرة دﻧﯿﺎ و ﯾﺎ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻣﻌﺮﻓﺖاﻟﻬﯽ در ﻣﺮدم را داﺷﺘﻪ، از اﯾﻦ ﻓﻦ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﺑﻬﺮة ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮده اﺳﺖ. ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﯾﮑـﯽ از ﻋﻠـﺖﻫـﺎیﮔﺰﯾﻨﺶ اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﺑﯿﺎن در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﭘﯿﺶﮔﻔﺘﻪ را، دو ﺑﻌﺪی ﺑﻮدن دﻧﯿﺎ و ﻋﺪم ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻀﺮت ﺣﻖ ﺑﺎﺣﻮاس ﻇﺎﻫﺮی داﻧﺴﺖ. ﻧﮑﺘﮥ دﯾﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺐ ﺗﺸﺒﯿﻪ از ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽو اﺑﻬﺎم ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺧﻮد، ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و در ﭘﯽ آن، ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﻪ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑﺎﻓﺖ اوﻟﯿﮥ ﮐﻼم ﭘﯽ ﻣـﯽﺑـﺮد.ﭘﮋوﻫﺶ ﭘﯿﺶ روی، ﺿﻤﻦ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﺗﺎزه از اﻧﻮاع ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎ، ﺧﻄﺒﻪﻫﺎ و ﻧﺎﻣـﻪﻫـﺎ و ﺣﮑﻤـﺖﻫـﺎیﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ را از اﯾﻦ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز، ﺑﻪ ﺑﻮﺗﮥ ﻧﻘﺪ و ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﯽﮐﺸـﺪ و ﻣـﻮارد و ﻣﺼـﺎدﯾﻖ ﺑﺮﺟﺴـﺘﮥ آن را رﻣﺰﮔﺸﺎﯾﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ.
Machine summary:
"ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻋﺒﺎرت »ﻓﺎﻟﮑﺘﺎب وأﻫﻠﻪ ﻓﯽ ذﻟﮏ اﻟﺰﻣﺎن ﻓﯽ اﻟﻨﺎس وﻟﯿﺴﺎ ﻓﯿﻬﻢ وﻣﻌﻬﻢ وﻟﯿﺴﺎ ﻣﻌﻬﻢ« ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎی زﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن، ﯾﮏ ﻋﻨﺼـﺮ 072 دو ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺣﺪﯾﺚﭘﮋوﻫﯽ، ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﻧﻬﻢ، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 2931 زﺑﺎﻧﯽ »وﻟﯿﺴﺎ ﻓﯿﻬﻢـ وﻟﯿﺴﺎ ﻣﻌﻬﻢ« ﺑﻪ ﻧﻘﺾ ﻋﻨﺼﺮ دﯾﮕﺮی »ﻓﺎﻟﮑﺘﺎب وأﻫﻠﻪ ﻓﯽ ذﻟﮏ اﻟﺰﻣﺎن ﻓﯽ اﻟﻨﺎس ﻣﻌﻬﻢ« ﻣﯽﭘﺮدازد و از آن ﺟﻬﺖ ﮐـﻪ دوﺳـﻮﯾﻪ ﻧﺰدﯾـﮏ ﺑـﻪ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ اﺳـﺖ، ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎی ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و از آن رو ﮐﻪ دوﺳﻮﯾﮥ ﻣﺘﻨـﺎﻗﺾﻧﻤـﺎ در درون ﺳﺨﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ، ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎی ﮔﻔﺘﺎری اﺳﺖ.
ﮐـﻼم ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ، از ﻣﻮارد ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎی ﺧﯿﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآﯾﺪ ﮐـﻪ در آن، واژهای ﺑـﺎ ﻧﻘـﯿﺾ ﺧـﻮد ﺗﺮﮐﯿـﺐ ﺟﺪﯾﺪی اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، و ﺑﻪ آن ﻋﻠﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ دوﺳﻮﯾﻪ در ﯾﮏ ﺗﺮﮐﯿﺐ اﺳﺖ، ﻣﺘﻨـﺎﻗﺾﻧﻤـﺎی 272 دو ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺣﺪﯾﺚﭘﮋوﻫﯽ، ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﻧﻬﻢ، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 2931 ﻧﺰدﯾﮏ و ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﻮدن دو ﺳﻮی ﮐﻼم در درون ﺳﺨﻦ ﻣﺘﻨـﺎﻗﺾﻧﻤـﺎی ﮔﻔﺘـﺎری ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣﯽرود.
ﺑﻪ ﻫﺮ روی، ﺑـﺎ دﻗـﺖ در ﺳـﺨﻦ ﻣﺘﻨـﺎﻗﺾﻧﻤـﺎی ﺣﻀـﺮت، در ﻣﯽﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﻼم از ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻗﺴـﻤﺖ از ﮐـﻼم ﺗﻮﺳـﻂ ﻗﺴﻤﺖ دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺾ ﻣﯽﮔﺮدد، در اﯾﻦ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎ دوﺳﻮﯾﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻫﻢ ذﮐﺮ ﮔﺮدﯾﺪه و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ از ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎﻫﺎی ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ؛ و ﺑﺪان ﺟﻬﺖ ﮐﻪ ﻫـﺮ دو ﺳـﻮﯾﻪ درون ﮐﻼم اﺳﺖ، ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎی ﮔﻔﺘﺎری ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد.
اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧـﻪ از ﻣﻮارد ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎی ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﯾـﮏ ﺑﺨـﺶ ﻗﻀـﯿﻪ از ﺳـﻮی ﺑﺨـﺶ دﯾﮕـﺮ ﻧﻘـﺾ ﻣﯽﮔﺮدد، و از ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎﻫﺎی ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﺳﻮﯾﻪ در ﯾﮏ اﺳﻨﺎد ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه 872 دو ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺣﺪﯾﺚﭘﮋوﻫﯽ، ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﻧﻬﻢ، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 2931 و ﭼﻮن ﻫﺮ دوﺳﻮﯾﮥ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ، درون ﮐﻼم وﺟﻮد دارد، ﻣﺘﻨﺎﻗﺾﻧﻤﺎ ﮔﻔﺘﺎری اﺳﺖ."