چکیده:
علم الهی یکی از صفات ذاتی خداوند است و مهم ترین موضوع مورد اختلاف انسان الهی و مادی در مورد مبدا اول می باشد و ایمان به آن نقش مهمی در زندگی انسان دارد، هم در آدمی امید و اطمینان ایجاد می کند و به او توکل و آرامش می بخشد و هم او را از بدی ها و زشتی ها باز می دارد و روح وی را تزکیه و تصفیه می نماید؛ زیرا که هم خداوند را حاضر و ناظر می داند و هم آگاه به ظواهر و بواطن؛ چنان که فرمود: یعلم خائنه الاعین وما تخفی الصدور (غافر/١٩). در این مقاله ابتدا علم حصولی و حضوری بیان شده و سپس به نحوه علم الهی اعم از ذات و غیره و دلائل آن پرداخته است. در مورد گستره علم الهی و وسعت غیر متناهی آن، مطالبی همراه با دلائل عقلی و عملی بیان گردیده و به برخی از شبهات و پاسخ آنها اشارت رفته است، ضمنا مقایسه مختصری هم میان تورات و انجیل و قرآن کریم انجام یافته و در پایان آیات مقدسه قرآنی و روایات معصومین: ارائه گردیده است.
Divine Knowledge is one the essential attributes of God and the most important point of difference between the Divine and secular man concerning the First Source، and believing in it has a significant role in human life. It creates hope and certainty in humankind، gives them trust and tranquility، keeps them away from evils and indecencies and purifies their souls، because they know God to be both present and overlooking and aware of the exterior and the interior.
In this article، at first the acquired knowledge and the knowledge by presence are explained and then، the mode of Divine knowledge، including the essence and the like and their reasons، are dealt with. Some remarks along with the rational and scholarly evidences about the expanse of Divine knowledge and its infinite spread have been expressed here and some of the misconceptions and the responses to them have been touched upon. Meanwhile، a brief comparison has been made between the Torah، the Bible، and the Qur’ān; and finally، the holy verses of the Qur’ān and the traditions of the Infallible Imams (A.S.) have been presented.
خلاصه ماشینی:
علم الهی و نقش تربیتی ایمان به آن دکتر محمدهادی عبدخدائی تاریخ دریافت: 4/3/1392 – تاریخ پذیرش: 5/6/1392 چکیده علم الهی یکی از صفات ذاتی خداوند است و مهمترین موضوع مورد اختلاف انسان الهی و مادی در مورد مبدأ اول میباشد و ایمان به آن نقش مهمی در زندگی انسان دارد، هم در آدمی امید و اطمینان ایجاد میکند و به او توکل و آرامش میبخشد و هم او را از بدیها و زشتیها باز میدارد و روح وی را تزکیه و تصفیه مینماید؛ زیرا که هم خداوند را حاضر و ناظر میداند و هم آگاه به ظواهر و بواطن؛ چنانکه فرمود: *یعلم خائنة الأعین وما تخفی الصدور *(غافر/١٩).
2- علم الهی در هنگام ایجاد و پس از آن پیش از ورود به مطلب ناگزیر از بیان موضوعی هستیم و آن بدین قرار است: تبیین ربط حادث به قدیم: در مورد ربط حادث به قدیم فلاسفه و متکلمان سخنانی گفته و تشبیهاتی کردهاند، در مورد رابطه بین ذات مقدس الهی و جهان تعبیرات گوناگونی شده است، برخی از خداوند تعبیر به آفریننده کردند و از موجودات به آفریده، بعضی به صانع و مصنوع، برخی به مبدع و مبدع و بعضی به مؤثر و اثر، بعضی به صاحب آیه و آیه، برخی به نقاش و نقش، بعضی به ناظم و منظم، برخی به نور و مستنیر و بعضی به علت و معلول، برخی به محرک و متحرک، بعضی به واجب و ممکن و برخی به وجود اصیل و وجود ربطی، بعضی به شیء و برخی به جمال و آیینه، بعضی به خورشید و ذره و برخی به دریا و امواج، بعضی به نائی و نوا و برخی به جان و جسم و حتی برخی به یم و نم، ولی بهترین تعبیر همان است که قرآن یاد کرده است و آن تعبیر به خالق و مخلوق و الفاظ مشابه آن میباشد.