چکیده:
از آغاز روی کار آمدن وبسایتها، اندیشه ی سنجش و ارزیابی آنها نیز پدید آمده است. با توجه به تنوع ساختار، محتوا و کاربری وبسایتها، شیوهها، شاخصها و ابزارهای متنوعی برای ارزیابی آنها به کار میرود. این مقاله که مهمترین مباحث مربوط به ارزیابی وبسایتها را بررسی میکند. نخست به ضرورت و اهمیت ارزیابی وبسایتها میپردازد و پس از آن، هدف ارزیابی را تبیین میکند و آنگاه انواع شیوههای ارزیابی وبسایت را معرفی نموده و در پایان نیز، نمونهای از یک سیاهه ی وارسی برای ارزیابی وبسایتها ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
هدف اصلی وبسایتها، ارائة خدمات سریع و آسان، و جلب رضایت کاربران است و این هدف، تنها با اطمینان از کارآیی و عملکرد درست و بهینة وبسایتها به دست میآید.
در ارزیابی ساختاری وبسایت، غالباً رابط کاربر وبسایت و ابزارهای مرور و بازيابی محتوا و دیگر ابزارها و امکاناتی که زمینة استفاده از وبسایت را فراهم میسازد، مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد.
اگر چه ارزیابی محتوایی میتواند شامل انواع اطلاعات وبسایتها اعم از محتوای: متنی، تصویری، صوتی و چند رسانهای باشد، اما این نوع ارزیابی بیشتر برای سنجش اعتبار محتوای متنی و اطلاعات علمی به کار میرود.
به هر روی، برای ارزیابی محتوای وبسایتها، نخست باید شاخصهای ارزیابی را بر اساس اصول و معیارهای اعتبارسنجی محتوایی تدوین کرد و سپس، با استفاده از مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و سیاهههای وارسی، به بررسی منابع و محتوای اطلاعاتی موجود در وبسایتها پرداخت.
با این همه، جلب رضایت کاربران و برآوردن خواستههای آنان، مهمترین عامل کیفیت به شمار میآید و شاخصها و معیارهای ارزیابی کیفی، بر اساس چگونگي تعامل کاربران با وبسایت و نيز دیدگاههای آنان تنظیم میگردد.
این شیوة ارزیابی، در انواع ارزیابیهای ساختاری مانند: دسترسپذیری، کاربردپذیری و نیز ارزیابی رابط کاربر، مورد استفاده قرار میگیرد.
همان طور که در ارزیابی کیفی، برای بررسی چگونگی تعامل کاربران با وبسایت و تحلیل دیدگاههای آنان دربارة کیفیت خدمات و اطلاعات وبسایت، سیاهههای وارسی و پرسشنامههایی تنظیم میشد، در ارزیابی کاربردپذیری وبسایتها نیز بر پایة شاخصهای کاربردپذیری، سیاهههای وارسی و پرسشنامههایی تنظیم میشود.
در میان انواع پرسشنامهها، مدل وبکوال، کیفیت وبسایت را بر اساس دیدگاههای کاربران بررسی و ارزیابی میکند.