چکیده:
در این مقاله سعی شده است به اجمال جایگاه تجارت پوست در مناسبات تجاری ایران و روسیه در عصر قاجار تا اوایل انقلاب مشروطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. اساس تحقیق حاضر، اسناد آرشیوی وزارت خارجه ایران است. موقعیت مناسب ایران در زمینه فراورده های دامی بویژه پوست و پشم از یک طرف و نیاز روسیه به پوست ایران، به توجه ویژه روسیه در این زمینه انجامید. بعد از قرارداد ترکمانچای و ضمیمه تجاری آن، مناسبات بازرگانی ایران و روسیه به تدریج گسترش یافته بر تجارت پوست هم تاثیر گذاشت. مهم ترین مراکز تولید پوست ایران، شیراز، خراسان، اصفهان، قزوین و بخصوص همدان بود. در تمامی این مناطق و دیگر مراکز، بازرگانان روسیه در کنار بازرگانان ایران فعال بودند. در نیمه اول قرن 19م./13ق. نزدیک به 65% پوست صادراتی ایران به روسیه صار می شد. این میزان صادرات باتوجه به گسترش مناسبات تجاری ایران و روسیه در زمان مظفرالدین شاه به حدود نه دهم کل صادرات پوست ایران رسید، تا آن که به تدریج دولت ایران امتیاز تجارت پوست، بویژه پوست بره را دراختیار خود گرفت. با وجود این تجارت پوست بره با روسیه همچنان به قوت خود باقی بوده است.
خلاصه ماشینی:
") *سید رحمان حسنی1 تاریخ دریافت مقاله:1387/7/10 تاریخ پذیرش:1388/3/24 چکیده در این مقاله سعی شده است به اجمال جایگاه تجارت پوست در مناسبات تجاری ایران و روسیه در عصر قاجار تا اوایل انقلاب مشروطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
این میزان صادرات با توجه به گسترش مناسبات تجاری ایران و روسیه در زمان مظفر الدین شاه به حدود نه دهم کل صادرات پوست ایران رسید،تا آنکه به تدریج دولت ایران امتیاز تجارت پوست،بویژه پوست بره را در اختیار خود گرفت.
بنابراین،با توجه به اهمیت صادرات پوست ایران به روسیه و نیاز و توجه بازرگانان روسیه به این محصول،در این مقاله سعی شده به صورت فشرده و اجمالی جایگاه تجارت پوست در مناسبات تجاری ایران و روسیه در عصر قاجار تا اوایل انقلاب مشروطه،مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
جایگاه تجارت پوست در مناسبات تجاری ایران و روسیه در عصر قاجار یکی از اقلام صادراتی ایران به روسیه بخصوص از راه دریای خزر،پوست بوده است.
،پوست ایران همواره مورد توجه روسها بوده و عواملی نظیر سرمای روسیه و کاربرد پوست در پوشاک چرمی و دیگر وسایلی که پوست در آنها کاربرد داشت،در این زمینه تأثیرگذار بود.
(جمالزاده،1362،ص 29) هرچند پوست از بیشتر مناطق ایران به خارج صادر میشد،اما مهمترین مراکز ایران با توجه به موقعیت آنها در زمینۀ تولید دام و فرآوردههای دامی بویژه پوست؛ شیراز،خراسان،اصفهان و بخصوص همدان بوده است.
طبق قراردادی که میان وزارت خارجۀ ایران با برخورداریانس-یکی از تاجران شهروند روس منعقد گردید -تجارت و خرید و فروش پوست و روده در قزوین بود که به مدت پنج سال به فرد مذکور واگذار گردید."