خلاصه ماشینی:
"نقد آثار دشواری پرسش یا پریش دشوار ادبیات دینی و نگاهی به نوولت وقت نیایش ماهیها نوشته مصطفی جمشیدی فتح الله بینیاز شماری از صاحبنظران بر این باورند که رمانی به نام رمان دینی نداریم؛اما بیشتر نظریهپردازان معتقدند که رمان دینی وجود دارد و لازم نیست اثر به تمامی خصلت دینی داشته باشد،بلکه میتواند در بعضی جنبهها از این ویژگی برخوردار باشد،و حتی به گونهای روایت میشود که تمامی وجوه دیگر،تحت تأثیر ماهیت دینی آن قرار گیرند.
»از بستر همین جمله پرمعنا است که به اعتقاد او و صاحبنظرانی همچون او میرسیم مبنی بر اینکه اگر نویسنده پسزمینه تاریخی-در اینجا دینی -را به حالت نوعی متن تبدیل کند و به آن خصوصیت کیفی و نوشتاری ببخشد،معنای تازهای از تاریخ ارائه دهد،به زبان نقش درخوری بدهد،درآنصورت ادبیات بهصورت گفتمان تاریخی درمیآید و ما ادبیات را به مثابه تاریخ[دین]ارائه دادهایم نه بخشی از تاریخ یا به عنوان ابزاری در خدمت تاریخ.
منظورم از این دو نمونه متقابل این بود که چه ضرورتی داشت جمشیدی-نویسنده و روشنفکر دینی-دنبالهرو افکار و حرفهایی باشد که ما آنها را روزمره میخوانیم؟چرا موضوع جمکران در حد و اندازه افکار عمومی متوقف میشود؟حتی خانم گراتزیا دلددا نویسنده ایتالیایی که فکر کنم در سال 1936 مرد،در نوولت مادر که در ایران به نام وسوسه ترجمه شده است و نیز رمان تحسینانگیزش الیاس پورتولو افزودههایی بر«خلقوخو و منش و سلوک مسیحیها و شناختهشدهتر آن کشیش رمان طاعون نوشته آلبر کامو که خواننده به دلیل کنشهایش و نیز دلایل غیر ایدئولوژیکش نمیتواند از او خوشش نیاید."