چکیده:
در این مجال ، به دنبال کشف مبانی و ویژگی های اصلی «فلسـفة تحلیلـی دیـن » هستیم ؛ رویکردی که می کوشیم آن را به عنوان واکنش متفکران تحلیلی دین باور، نسبت به فضای الحادی و لاادری گرایانـه نیمـه دوم قـرن بیسـتم معرفـی کنـیم . جهت گیری اصلی این مقاله ، به سمت اثبات سه ویژگی عمده بـرای ایـن رویکـرد است : ١. تلاش برای وضوح حداکثری کلمات و در نظر گرفتن ارزش معرفتی برای فهم عرفی به جای اتمیسم منطقی ؛ ٢. توجه به دستاوردهای علوم تجربی جدیـد و در نظر گرفتن ارزش معرفتی برای تجربـه دینـی بـه جـای پوزیتیویسـم منطقـی ؛ ٣. تلاش در جهت ارزیابی عقلانی گزاره های دینی و ارائه مـلاک صـدق و کـذب برای آنها. از همین رهگذر، زمینه های عمدٔه چالش سـاز بـرای فلسـفه دیـن و نیـز حوزه های اصلی فلسفه تحلیلی که در فلسفه دین به کار گرفته شدند، به عنوان دو خاستگاه اصلی که منجر به پیدایش این رویکرد فکری با سـه ویژگـی فـوق شـده است شناسایی می شوند.
خلاصه ماشینی:
ایـن رویکـرد فلسـفی بـه مجموعـه ای از روش هـا اشـاره می کنـد کـه در ارکـان زیـر بـا هـم اشتراک دارند: اصرار بر انتخـاب کلمـات واضـح ، دقـت و وضـوح در اسـتدلال ، اسـتفاده از روش هـای منطقـی (که می تواند شـامل بـه کـارگیری منطـق صـوری باشـد یـا نـه ؛ بـرای مثـال ، روش اسـتدلالی کـه پلنتینگــا در کتــاب فلســفه دیـن خــود بــه کــار بـرده اســت )، تجزیــۀ ســاختار جمــلات و بررسی زبان به عنوان بهترین وسیلۀ بررسی مفاهیم .
آنچه در این مقاله دنبال می شـود، ارائـۀ مـدلی اسـت کـه بـر اسـاس آن بتـوان نشـان داد سـه ویژگی اخیر (یعنـی تـلاش بـرای وضـوح حـداکثری کلمـات و در نظـر گـرفتن ارزش معرفتـی بــرای فهــم عرفــی ، توجــه بــه دســتاوردهای علــوم تجربــی جدیــد و در نظــر گــرفتن ارزش معرفتی بـرای تجربـۀ دینـی ، و درنهایـت تـلاش در جهـت ارزیـابی عقلانـی گزاره هـای دینـی و ارائۀ ملاک صدق و کذب برای آنهـا) مجـاری عمـدٔە تـأثیر فلسـفۀ تحلیلـی بـر فلسـفۀ دیـن است که از آن با عنوان «فلسفۀ تحلیلی دین » یاد می شود.
ایــن بــدان معنــا نیســت کــه او معنــاداری عــالم تجربــه گرایی و منطق محـوری را بـه آن عـوالم تسـری داده باشـد، بلکـه بـه نـوعی می تـوان گفـت او معنـایی مبتنـی بـر دسـتور زبـان متفـاوت را در عـالم گزاره هـای دینـی شناسـایی کـرد: ایـن اعمـال و قواعد زندگی دینی اسـت کـه معنـای گزاره هـای دینـی را مشـخص می کنـد.