چکیده:
بروز مشکلات زیستمحیطی در عصر حاضر توجه اقتصاددانان را به رویکرد توسعه پایدار جلب کرده و زمینه ساز طراحی شاخص تولید ناخالص داخلی سبز بوده است. این مقاله در تبیین رویکرد اسلامی نسبت به شاخص تولید ناخالص داخلی، این سؤال را مطرح میکند که چه نوع تولیدی از نظر اسلام مطلوب است و با اتخاذ رویکردی تحلیلی، این فرضیه را مطرح میکند که در گفتمان قرآنی و روایی، به جای توجه به تولید سبز، به تولید حلال و طیب توجه شده است. این رویکرد متفاوت دینی، موجب تغییراتی اساسی در حسابداری ملی، سیاستگذاریهای تولیدی و همچنین برنامهریزی پیشرفت میشود. در این رویکرد، شاخص متعارف تولید خالص داخلی با توجه به تولیدات غیر طیب، هزینهها و منافع محیطی، اجتماعی و اخلاقی تعدیل میشود. شاخص پیشنهادی که از آن با عنوان شاخص تولید خالص داخلی طیب یاد شده ارزش کالاها و خدمات طیب تولیدشده در یک مقطع زمانی مشخص را نشان میدهد.
Today's environmental problems have attracted economists' attention towards the approach of sustainable development and prepared the ground for designing the index of green gross national product (Green GDP). The present paper, which elaborates on Islamic approach to the index of gross domestic product, seeks to answer the question about the kind of product approved by Islam. Using an analytical approach, it proposes the proposition that the discourse of the Quran and traditions lays emphasis on the agreeable and lawful products, called halal and tayeb, rather than on green product. This different religious approach calls for fundamental changes in national accounting, production policy-making and planning for future development. In this approach, the common index of Net domestic product (NDP) can be adjusted in as far as disagreeable products, expenses, and environmental, social, and moral interests are concerned. The proposed index which is called the index, of agreeable net Domestic (PNDP) product, shows the value of good goods and services which belong to in a specific period of time.
خلاصه ماشینی:
"جدول 1: تولید طیب در مقابل تولید سبز رویکردها مؤلفهها تولید سبز تولید طیب کالاهای غیر طیب بیتفاوت عدم ارزشگذاری کالاهای غیرطیب (حرام و مضر) آثار زیستمحیطی محاسبه آثار مثبت و منفی زیستی محاسبه آثار مثبت و منفی مؤثر بر محیطزیست آثار اجتماعی بیتفاوت محاسبه آثار مثبت و منفی بر مناسبات اجتماعی، اعتماد اجتماعی، سلامت روابط، نهاد خانواده، نهادهای مذهبی آثار اخلاقی و معنوی بیتفاوت محاسبه آثار مثبت و منفی بر اعتقادات دینی، سلامت روانی، اخلاق فردی و اجتماعی مثل صداقت و امانتداری منبع: یافتههای پژوهش تولیدات غیرطیب بر اساس اقتضائات رویکرد تولید طیب، تولید برخی کالاها و خدمات بهواسطة آسیبهای اقتصادی، اجتماعی و اخلاقی آنها مجاز نیست.
نتیجهگیری در دهههای اخیر، تشدید آسیبهای زیستمحیطی تولید و مصرف انبوه کالاها و خدمات در جهان، اقتصاددانان را به تأمل در زمینة کارآمدی شاخص تولید ناخالص داخلی بهعنوان بیانگر میزان تولیدات و همچنین سطح رفاه وادار کرده است.
هرچند شاخص تولید داخلی سبز توانسته ابعادی از ایده توسعه و پیشرفت پایدار را برجسته نماید، اما این شاخص به علت ضعف در ساختار اجرایی و نادیده گرفتن جنبههای مهمتر پیشرفت انسانی و پیشرفت پایدار، شاخص مناسبی برای اندازهگیری میزان تولیدات، و سنجش رفاه در اقتصاد اسلامی نمیباشد.
در این رویکرد، برای متصف شدن تولید به وصف خالص و حلال، علاوه بر کسر هزینههای استهلاک سرمایه، ارزش کالاهای غیرطیب کم میشود و خالص هزینهها و منافع زیستی، اجتماعی و اخلاقی مورد ملاحظه قرار میگیرد."