چکیده:
با توجه به تحولات اجتماعی، سیاسی و علمی در دنیای جدید و ظهور مکاتب اخلاقی، فلسفی، اجتماعی و...، همچنین رشد روز افزون علوم، به ویژه در عرصه انسانی، نگاه های پرسش آمیزی به سوی قرآن دوخته شده است، مبنی بر این که قرآن کریم چه آموزه هایی در عرصه زندگی سیاسی و اجتماعی انسان دارد؟
در این مقاله به گرایش سیاسی در تفسیر قرآن، که بر اساس ذوق و علاقه مفسر و نیاز زمان شکل می گیرد، می پردازیم.
در مبانی «تفسیر سیاسی» توجه به اصل توحید و یگانه دانستن خداوند، جدایی ناپذیری دین از سیاست، استدلال بر آن، نبوت، امامت (متمم رسالت)، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت در سیاست، با ارائه آیاتی از قرآن کریم بیان شده است.
ویژگی های تفسیر با گرایش سیاسی، ارائه نمونه هایی از آیات که به مسئله حکومت و سیاست توجه دارند، آسیب ها و آفات گرایش های سیاسی در تفسیر و معرفی نمونه هایی از تفسیر با گرایش سیاسی از جمله مواردی است که در این مقاله مورد توجه قرار می دهیم.
خلاصه ماشینی:
com مفهوم شناسي گرایش: تأثیر باورهای مذهبی، کلامی، جهتگیریهای عصری و سبکهای پردازش تفسیر قرآن است که براساس عقاید، نیازها، ذوق، سلیقه و تخصص مفسر شکل میگیرد (رضایی اصفهانی، محمدعلی، منطق تفسير قرآن (2)، روشها و گرایشهای تفسیر قرآن، 23)، لذا اگر در تعریف روش معتقد باشیم که روش مستنداتی است که مفسر بر اساس آنها کلام خود ساخته را به عنوان تفسیر، معنی و مقصود آیات الهی ميشمارد و تنها راه دستیابی به مقاصد قرآن را همان مستندات میداند (عمید زنجانی، عباسعلی مبانی و روشهای تفسیر قرآن، 187)، باید گفت تفسير سیاسی یک روش و مبنای تفسیری نيست و از آن به گرایش سیاسی در تفسیر نام میبریم و در آن ذوق، علاقه و نیاز زمان برکار مفسر تاثیر گذاشته است.
2. در این گرایش مفسر کار خود را همیشه از مشاهده نوعی بینظمی و مشکل که در جامعه و جهان وجود دارد، آغاز میکند و بعد از تشخیص مشکل به جستوجوی راههاي حل مشکل میپردازد و در نهایت الگوی خود را برای درمان مشکلات از آیات قرآن ارائه میدهد و ميکوشد به دین وسیله بحرانهای مهم جامعه را حل و فصل نماید (فوزی، یحیی، اندیشه سیاسی امام خمینی، 20).
در این کتاب از مرحله غیب انقلاب و مرحله شهود آن سخن به میان آمده و به تفصیل از قرآن، برای مرحله پیش از انقلاب و پس از پیروزی، بهرهگیری شده است، در آیه دوم سوره بقره ایمان به غیب را به معنای «ایمان به غیب انقلاب» تفسیر کرده است.