چکیده:
مقالهٴ حاضر با عنوان « اخلاق و رفتار مسالمت آمیز با پیروان مذاهب» در نظر دارد بایسته های رفتاری شیعیان را در برخورد با سایر مذاهب اسلامی بیان دارد. برای این منظور، مطالب در دو بخش معضلات و ارزش های اخلاقی در رفتار با پیروان مذاهب بیان شده است. در بخش معضلات، نبایدهای اخلاقی و رفتارهای مذموم آورده شده است؛ در بخش دوم نیز ارزشهای اخلاقیای بررسی شدهاند که باید در رفتار با پیروان دیگر مذاهب در نظر داشت. حقیقت این است که رعایت اخلاق نسبه به دیگر مسلمانان؛ دستور قرآن به وحدت ﴿واعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا﴾، و عملی شدن نظریه تقریب مذاهب اسلامی، هماهنگ است؛ چراکه به نظر نگارنده، تنها مانع قابل رفع بر سر راه همبستگی پیروان مذاهب، عدم رعایت اخلاق اسلامی است. از اینرو، اگر حساب اختلافات عقیدتی از رفتار اخلاقمدارانه با آنان جدا گردد، اختلافات مذهبی مانع رعایت اخلاق و رفتار مسالمت آمیز با مسلمانان نخواهد شد. بنابراین این پژوهش در صدد بیان این حقیقت است که پیروان همهٔ مذاهب اسلامی، به رغم تمام اختلافات و تفاوت هایی که در نگرشهای مذهبی خویش دارند، میتوانند بر اساس معیارهای اخلاقی مشترک که رسول گرامی اسلام صلیاللهعلیهوآله به ارمغان آورده و برای تکمیل آن، مبعوث گشته، به تقریب و یک زندگی مسالمت آمیز، دست یابند.
خلاصه ماشینی:
"برخی دیگر، خلاف این نظر را قائلند؛ چراکه اولا میزان، حال کنونی افراد است؛ ثانیا برخی بر این گمانند که لعنت کسی که نام اسلام بر اوست، جایز نیست؛ در حالی که خداوند در قرآن برخی از مسلمانان را لعن کرده است، مثلا کسانی که به زنان پاکدامن افترا می زنند یا مسلمانانی که ظالمند، و این آیات دربارۀ مسلمانان و اهل قبله وارد شده است (ابن ابیالحدید، بی تا ، ج 11 ، ص 22).
بنابراین در گفتوگو ضروری است که حاکمیت اخلاق علمی نیز متناسب با مقام علمی و اقتضای بحثهای علمی و گفتوگوها و مباحثات جدی و مفید باشد (احمد مبلغی، تعامل مذهبی) و همۀ اصول منطقی و اخلاقی رعایت گردد و بر اساس اصل پذیرش دیگری و احترام متقابل به عقاید و آرای یکدیگر با هدف کسب شناخت بیشتر و رفع سوءتفاهمها، راهکارهای مناسب برای برونرفت از مسائل و معضلات دو طرف، عرضه شود (علی اکبری، 1390 ، ص 35 ).
نتیجهگیری تفاوت برداشت های فقهیکلامی در تمام ادیان و مذاهب، امری طبیعی و به گونهای برآمده از تعدد ابعاد فهم اسلامی است و مانع تحقق تقریب نیست؛ اما وجود برخی ضدارزش های اخلاقی در میان پیروان مذاهب اسلامی، وقوع تقریب را دچار مشکل کرده است؛ در حالی که انسان ها به رغم همه ی اختلافات و تفاوت هایی که در نگرش های دینی و روش های زندگی خود دارند، می توانند در حوزه ی معیارهای اخلاقی، با هم به توافق برسند و این توافق می تواند نقطه ی آغازی برای رسیدن به صلح جهانی و یک نظم نوین جهانی باشد."