چکیده:
هدف از مطالعة حاضر، بررسی کج فهمی های دانش آموزان پایة پنجم ابتدایی دربارة مفهوم گرما و دماسـت . مفاهیمی که هم در برنامة درسـی مدارس و هم در زندگی روزانه اهمیت فراوانی دارند. تعداد ١٣٦ نفر از دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی از چهار آموزشگاه منطقه ٦ شهر تهران انتخاب شدند و در این مطالعه شرکت داده شدند. برای گردآوری اطلاعات ، از یک آزمون تشخیصی حاوی پنج سوال باز پاسـخ و چندگزینه ای استفاده شد و سپس پاسـخ های دانش آموزان در قالب توضیحات داده شده و همچنین شـرکت در مصاحبة نیمه سـاختار یافته مورد تجزیه و تحلیل قـرار گرفت . یافته های پژوهش نشان می دهد که دانش آموزان تصورات و کج فهمی های گوناگونی دربارة مفهوم گرما و دما دارند که قبلا در هیچ منبعی گزارش نشـده اسـت . بر پایة این یافته ها ضرورت دارد تا در بازبینی برنامه های درسی و مواد آموزشـی علوم تجربی دوره ابتدایی که اخیرا توسـط وزارت آموزش وپرورش در حال انجام است ، در سـازماندهی مفاهیم مرتبط با گرما و دما و مدل سـازی آن ها در کتاب های درسی توجه زیادی مبذول گردد.
خلاصه ماشینی:
"از آنجــا که در برنامه های درســی علوم تجربی دوره های مختلف تحصیلــی ، آموزش مفهوم گرما و دما از پایه اول ابتدایی تا ســطوح بالاتر دورة متوسطه در قالب مباحث پیشرفته ای چون ترمودینامیک و ترموشیمی آموزش داده می شود، کشف کج فهمی های دانش آموزان و سپس تلاش برای اصلاح آن ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است .
فراوانی و درصد پاسخ های دانش آموزان به سؤال ها سؤال اول سؤال دوم سؤال سوم سؤال چهارم سؤال پنجم سطح درک تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد درک کامل ۲۷ ۱۹/۸٥ ۲٦/٤۷۳٦ ۲۹۲۲/۷۹۳۱ ۲۱/۳۲ ۳۳/۸۲٤٦ درک جزئی ۱۳ ۳۰۹/٥٦ ۱٦/۱۷۲۲۲۲/۰٦ ۲۲/۷۹۳۱ ۱۸/۳۸۲٥ کج فهمی ۳۸۳۷/٥۰٥۱ ٤۷۳۰/۸۹٤۲۲۷/۹٤ ۳۳۳٤/٥٦ ۲٤/۲٦ عدم درک ۳۰۳۳/۰۹٤٥ ۲۲/۰٦ ۲۸۲۹/٤۱٤۰ ۲۳/٥۳۳۲۲۰/٥۹ بدون پاسخ ۰ ۰/۰۰ ۲ ۱/٤۷ ۱ ۰/۷۳ ۱ ۰/۷۳ ۰ ۰/۰۰ در بررسی پاسخ های داده شده به سؤال اول ، پاسخ درست و کامل ، برابر بودن دمای دو میخ کوچک و بزرگ است ، زیرا دمای جسم به جرم و اندازة آن بستگی ندارد.
بحث و نتیجه گیری بررســی پاسخ های داده شده به ســؤال های پرسش نامه نشان داد که دانش آموزان پایــة پنجم ابتدایــی کج فهمی های زیادی در زمینة مفاهیم گرمــا، دما و تبادل گرمایی دارند و آموخته های آنان در پایه های پایین تر نتوانسته است مانع بروز این کج فهمی ها شود.
در سؤال اول پژوهش که ارتباط بین جرم ماده و دمای آن را مورد بررســی قرار داده بود، فقــط ۱۹/۸۵ درصد از دانش آموزان معتقد بودند که دما به جرم و اندازة اجســام وابســته نیست و درک کامل خود از این ســؤال را نشــان دادند؛ اما ۳۷/۵ درصد از آنان دچار کج فهمی بودند."