چکیده:
حجیت حدیث معصومان علیهم السلام برای همه زمان ها، مکان ها و افراد است ؛ اما ایشان متناسب با گنجایش ، آگاهیهای پیشینی مخاطب ، نیاز وی و وضعیت جامعه سخن میگفتند. شناخت مخاطب مستقیم و جامعه زمان صدور حدیث ، در فهم کلام معصوم و نوع حجیت آن نقش دارد. این مقاله درصدد است با بررسی وضعیت مخاطبان و جامعه زمان سه تن از معصومان به عنوان نمونه ، تاثیر مخاطب بر ادبیات و محتوای احادیث را تحلیل کند و سپس این تاثیر را بر محدوده حجیت حدیث بررسی نماید. هدف این نوشتار تحلیل یکی از معیارهای فهم حدیث و حل اختلاف برخی اخبار است . این نگاشته توانسته با نگاهی متفاوت به تاریخ حدیث و تطبیق آن با فقه الحدیث ، دسته بندی و چشم انداز نویی در موضوع «اثرگذاری مخاطب مستقیم بر کلام متکلم و برداشت دیگران » ارائه کند.
خلاصه ماشینی:
Autumn 2013 / مخاطب مستقیم حدیث و تاثیر آن بر صدور، فهم و حجیت روایات تاریخ دریافت : ٩٢/٤/٢١ تاریخ پذیرش : ٩٢/٧/١١ حسین محققیان ؛ سطح سه حوزه (کارشناسی ارشد) چکیده حجیت حدیث معصومان علیهم السلام برای همه زمان ها، مکان ها و افراد است ؛ اما ایشان متناسب با گنجایش ، آگاهیهای پیشینی مخاطب ، نیاز وی و وضعیت جامعه سخن میگفتند.
بر همین اساس معصومان علیهم السلام به عنوان سران عقلا فرمودند:«هیچ گاه پیغمبر از عمق عقل خویش با مردم سخن نگفت ، بلکه میفرمود:"ما گروه پیامبران مأمور هستیم که با مردم به اندازه عقل آنها سخن بگوییم "» 1 با توجه به سیره عقلا و احادیث معصومان علیهم السلام ، حجیت کلام متکلم برای غیر مخاطبان مستقیم ، مشروط به عمومی بودن سخن او یا مشابهت بین مخاطب مستقیم و مخاطبان بعدی است .
پرسش های اصلی این مقاله عبارت است از یکم : مخاطبان هر یک از معصومان چه کسانی بودند و چه نقشی در صدور روایات داشتند؟ دوم : شناخت این مخاطبان چه نقشی در فهم احادیث دارد؟ سوم : آیا مخاطب ، در محدوده حجیت حدیث نقش دارد؟ چگونه ؟ این مقاله ابتدا، با بررسی وضعیت جامعه در سه دوره زمانی حضور معصوم ، نمایی کلی از احادیث امامان آن دوره و تناسب آن با وضعیت جامعه ارائه کرده و نتیجه بحث را در فهم کلام هر کدام از آن معصومان به طور نظری بررسی میکند.