چکیده:
هنـر بیـان افکـار و عواطـف نـه از راه عینـی و ملمـوس، بلکـه از طریـق اشـاره و اسـتفاده از نمادهــا، بــرای ایجــاد انگیــزه و تفکــر در ذهــن خواننــده، در مکتــب سمبولیــسم مــورد توجــه اســت . در بــین آثــار رمزگــرا، آثــاری کــه آیینــه دردهــا مــی شــوند و تــصویرگر مظلومیــت مردمـی انـد کـه قربـانی نظـام هـای اسـتبدادی شـده انـد، مانـدگاری خـود را در طـول دوران هـا حفظ کرده اند؛ زیرا به گونه ای زمینه رهایی و رشد و بالندگی را فراهم نموده اند. بدرشــاکر ســیاب، شــاعر نــام آشــنای ادبیــات معاصــر عربــی و اهــل عــراق اســت کــه در ابتــدا بــه مکتــب رمانتیــسم روی آورد؛ امــا چنــدی نگذشــت کــه از رمانتیــسم دســت کــشید و بــا توجــه بــه شــرایط حــاکم بــر عــراق، بــه ســمت رئالیــسم و سمبولیــسم گــرایش نـشان داد.آن چـه در ایـن نوشـتار مـورد بررسـی قرارگرفتـه ، نگـاهی نـو بـه شـعر «انـشودة المطــر» اســت تــا ثابــت کنــد کــه ســیاب در ایــن شــعر، از روحیــة مقاومــت و ظلــم ســتیزی برخــوردار اســت و بــا طــرح نمادهــا، نــوگرایی در تــصاویر، جانــدار پنــداری و ناســازواری در کلمات، عـرق وطـن دوسـتی ، دفـاع از خـاک و تـلاش بـرای رسـیدن بـه وضـع مطلـوب را در افراد ایجاد می کند.
خلاصه ماشینی:
واضــح اســت کــه ســیاب، اولــین شــاعری نیــست کــه مــسائل اجتمــاع خــود را بــه شیوه سمبولیک وارد شعر مـی کنـد؛ امـا حـل و هـضم کـردن ایـن مـسائل ، بـا شـیوه بیـانی متفــاوت کــه در زیبــایی و توجــه مخاطــب تــأثیر زیــادی دارد، در ایــن قــصیده جایگــاه خاصــی مــی یابــد؛ بــه بیــان دیگــر، ســیاب نــوعی روح التــزام و تعهــد نــسبت بــه مــسائل سیاسی ـ اجتماعی را در کالبد شعر خود دمیده است .
در مـورد ایـن سـروده، کـم و بـیش مقـالاتی بـه رشــته تحریــر درآمــده کــه حتــی در کــشور خودمــان نیــز ایــن ســروده را از جهــات مختلـف مـورد بررسـی قـرار داده انـد کـه از جملـه آن هـا مـی تـوان بـه «متنـاقض نمـا در نمادهــای شــعر انــشوده المطــر» از دکتــر عــدنان طهماســبی و دکتــر ناصــر زارع و نیــز «تقابــل شــهر و روســتا در شــعر بــدر شــاکر ســیاب و قیــصر امــین پــور» از دکتــر جــواد قربــانی و رســول عباســی اشــاره نمــود؛ امــا بــا توجــه بــه اینکــه ایــن آثــار ارزشــمند بــه صـورت گـذرا و اشـاره وار بـه التـزام و تعهـد سـیاب اشـاره داشـته انـد، ایـن نوشـتار سـعی بـر آن دارد تـا بـا بهـره گیـری از تحقیقـات موجـود بـه برجـسته سـازی موضـوع پایـداری، ظلــم ســتیزی و وطــن خــواهی ســاب بپــردازد.
مخاطــب از عنــوان و تکــرار واژه مطـر، مـی توانـد بفهمـد کـه شـاعر در انتظـار بـاران رهـایی اسـت ؛ امـا ایـن سـؤال نیـز در ذهـن او ایجـاد مـی شـود کـه چـرا سـیاب بـه جـای مطـر از واژه «غیـث » اسـتفاده نکـرده است ؟ بــا ایــن کــه برخــی معتقدنــد کــه مطــر در ایــن قــصیده معــادل عــراق اســت (عبـاس،١٩٦٩: ٢٠٧) امـا بـه نظـر مـی رسـد بـارانی کـه سـیاب مطـرح مـی کنـد، معنـایی هم سو با معنای قرآنی آن دارد.