چکیده:
یکی از پدیدههای نوین جامعه بشری صاحب فرزند شدن از طریق رحم اجارهای می باشد که طی آن بانوی صـاحب رحـم ، نطفـه یا جنین فرد دیگری را در رحم خود حمل می کند و پس از طی دوران بارداری و زایمان، بر مبنای قراردادی از پیش منعقـد شـده، نوزاد حاصل را به زوج صاحب گامت تحویل می دهد. در این مورد در قوانین حقوقی بیش تر کشورها از جمله ایران کم تـر سـخنی به میان آمده است ، از این رو، نوشتار حاضر در تلاش است تا با تحقیق و مطالعه بیشتر در منابع فقهی و حقوقی به تبیـین احکـام حقوقی اعم از نسب ، ارث، وصیت ، نفقه ، حضانت و ولایت مربوط به این گونه افراد پرداخته و بدین وسـیله ضـمن رعایـت حقـوق آنان از وجود فرزندانی بی هویت و گاه بی سرپرست در جامعه جلوگیری نماید. برای تحقق این اهـداف در آخـر مقالـه پیشـنهاداتی نیز در حیطه قانونگذاری جهت قانونی ساختن این امر در قوانین ایران اسلامی ارایه شده است .
One of the modern phenomena in human societies is having children from a rented womb in which the woman who is owner of the womb، bears sperm of another person in her womb and after spending pregnancy period، delivers the newborn child to the couple owning the gamete on based on presigned contract. There are a few statements In the juridical laws of many countries among them Iran concerning this subject، so this essay is going to consider the juridical orders and laws for these persons including identification of lineage، inheritance، making will، alimony and guardianship of them on based on pertaining jurisprudence and judicial sources. Another goal of this essay، is preventing of giving to birth of without identity and sometimes without guardian child in the society. At the end of this essay some suggestion is given about making lawful of this issue in Islamic republic of Iran laws in making laws area.
خلاصه ماشینی:
در زمینه جواز یا عدم جواز انتقال جنین به رحم زن بیگانه که غالبا رحم مـورد اجـاره واقـع می شود، به طور مفصل و گسترده در مقالات و کتـابهـای مختلـف بحـث و بررسـی صـورت گرفته و نسبت به مشروعیت و جواز آن (اجاره رحم ) بسیاری از فقهای امامیه نظر مثبـت داده و قرارداد حاصل از آن را نیز صحیح دانسته اند، بنابراین ما در این مقالـه درصـدد بحـث پیرامـون مشروعیت یا عدم مشروعیت استفاده از رحم جایگزین نیستیم ، بلکه با فرض صحت این مسـأله از لحاظ تکلیفی ، به بحث از احکام حقوقی کـه فرزنـدان حاصـل از ایـن نـوع بـارداری دارنـد، پرداخته و با توجه به پیامدهای اجتماعی و مـذهبی ایـن بحـث و ضـرورت ایـن امـر بـه ارایـه راه حل های مناسب در رابطه با بحث نسب ، نفقه ، ارث و وصیت و...
نسب مادری می توان گفت پیچیدهترین و مشکل ترین بحث در مورد طفل حاصل از رحم اجارهای بحـث بر سر این است که مادر قانونی طفل تولد یافته از حالت جانشینی در بارداری، چه کسی اسـت ؟ در این خصوص سه نظر عمده وجود دارد: الف : عدهای از فقها ملاک انتساب فرزند به مادر را زاییدن می دانند، یعنـی معتقدنـد کـه صاحب رحم ، مادر طفل است ، از نظر این گروه اساسا در زمان نـزول آیـات و صـدور روایـات مردم به اطلاعات جدید پزشکی که کودک ، حاصل لقاح اسپرم و تخمک است ، آگـاهی نداشـتند و رحم زن را ظرف رشد جنین می پنداشتند و با وجود این ، زن صاحب رحم را مادر می دانستند.