چکیده:
ﻳﻜﻲ از اﺳﺎﺳﻲﺗﺮﻳﻦ آﻣﻮزهﻫﺎی ﻣﺎﺑﻌﺪاﻟﻄﺒﻴﻌﻲ، آﻣﻮزة وﺣﺪت اﺳﺖ. ﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑـﺮآﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ آﻣﻮزة وﺣﺪت ﻧﺰد ارﺳﻄﻮ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﻴـﺰ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼف ﻧﻈﺮ اﺳﺎﺳﻲ او ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﺎﻧﺶ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ و ﻧﮕﺎه »ﻛﺜﺮت ﺑﻴﻦ« ارﺳﻄﻮﻳﻲ را از اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی »وﺣﺪت ﺑﻴﻦ« اﻳﺸﺎن ﺗﻤﻴﻴﺰ ﻣﻲدﻫﻴﻢ. ﺳﭙﺲ ﺑـﺎ ذﻛـﺮ ﻣﻌـﺎﻧﻲ »ﻳـﻚ« در زﺑـﺎن ﻣﻌﻤـﻮﻟﻲ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ، ﺑﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ وﺣﺪت ﻣﺎدی وﺻﻮری ﻣﻲرﺳـﻴﻢ. در اداﻣـﻪ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻴﻢ ﻛـﻪ ﻓﻌﻠﻴـﺖ و وﺣﺪت و ﺻﻮرت از ﻳﻚ ﺳﻮ و ﻗﻮه و ﻛﺜﺮت و ﻣﺎده از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ ﻣﻼزم ﻫﻤﻨـﺪ و وﺣـﺪت ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪ وﺣﺪت ﺻﻮری اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﺎدی و اﻳﻦ وﺣﺪت ﺻﻮری اﺻﻞ ﻓﺮدﻳﺖ اﺳﺖ! و در ﭘﺎﻳﺎن ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺤﺮکﻫﺎی ﻧﺎﻣﺘﺤﺮک و از ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺤـﺮک ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ، ﻓﺮد ﻣﻄﻠﻖ و ﻳﻚ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦاﻧﺪ!
خلاصه ماشینی:
در اداﻣـﻪ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻴﻢ ﻛـﻪ ﻓﻌﻠﻴـﺖ و وﺣﺪت و ﺻﻮرت از ﻳﻚ ﺳﻮ و ﻗﻮه و ﻛﺜﺮت و ﻣﺎده از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ ﻣﻼزم ﻫﻤﻨـﺪ و وﺣـﺪت ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﻠﻤﻪ وﺣﺪت ﺻﻮری اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﺎدی و اﻳﻦ وﺣﺪت ﺻﻮری اﺻﻞ ﻓﺮدﻳﺖ اﺳﺖ!
در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺧﺪای ارﺳﻄﻮ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﺤﺮک ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﺮد ﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ! ﻳﻚ و ﻣﻮﺟﻮد )(το ον ﻳﻚ و ﻣﻮﺟـﻮد از ﻧﻈـﺮ ارﺳـﻄﻮ ﻣـﺴﺎوﻗﻨﺪ.
]ﻓﻴﺰﻳـﻚ، ﻛﺘـﺎب اول، ﻓﺼﻞ 3[ ﭘﺲ اﺻﺤﺎب ﻧﻈﺮﻳﺔ واﺣﺪ دو دﺳﺘﻪاﻧﺪ: اول ﻃﺒﻴﻌﺖﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧـﻪ را از ﻋﻨـﺼﺮ واﺣـﺪی ﭼﻮﻧﺎن ﻣﺎده ﭘﺪﻳﺪ آوردهاﻧﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﻪ اﺻﻞ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ واﺣﺪی ﻗﺎﺋﻠﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺮآﻏﺎز ﻫﻤـﻪ ﭼﻴـﺰ و در ﻋـﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺎدة ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﺳﺖ.
ﻧﻘﻞ ﻳﻚ دﺷﻮاری »از ﻫﻤﻪ دﺷﻮارﺗﺮ و ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺿﺮوریﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻈﺮی اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ: ﻣﻮﺟـﻮد ) (το ονو واﺣﺪ ) (το `ενآﻳﺎ ﺟﻮﻫﺮﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮداتاﻧﺪ و ﻫﺮ ﻳﻚ از آنﻫﺎ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﻣﻮﺟـﻮد و واﺣـﺪ، ﻳـﺎ اﻳﻨﻜﻪ– ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮض ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ دﻳﮕﺮی ﻣﻮﺿﻮع )زﻳﺮﻧﻬﺎد( آﻧﻬﺎﺳـﺖ– ﺑﺎﻳـﺪ در ﺟـﺴﺘﺠﻮی آن ﺑـﺮآﻳﻴﻢ ﻛـﻪ ﻣﻮﺟﻮد و واﺣﺪ ﭼﻴﺴﺘﻨﺪ؟« ]ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻚ، ﺑﺘﺎ، 3[1001a ﭘﻴﺶﻓﺮض ﻫﺮ دو ﻃﺮف اﻳﻦ دﺷﻮاری آﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﺻﻠﻲ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﺮای ﻫﻤﺔ اﺷـﻴﺎء وﺟـﻮد دارد.
اﻣﺎ در ﻣﻮرد اﻓﻼﻃﻮن ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻳﺮاد آن اﺳﺖ ﻛـﻪ اﮔـﺮ واﺣـﺪ ﺑﺬاﺗـﻪ و ﻣﻮﺟـﻮد ﺑﺬاﺗـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ، ﭼﮕﻮﻧـﻪ در ﻛﻨﺎر و ﺟﺪا از آنﻫﺎ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮی ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﭼﻮن اﮔﺮ ﭼﻴﺰی ﻏﻴﺮ از واﺣﺪ وﺟﻮد ﻣﻲداﺷـﺖ، آﻧﮕﺎه واﺣﺪ دﻳﮕﺮ واﺣﺪ ﻧﺒﻮد، ﭘﺲ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ از وﺣﺪت دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪ، ﻳﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎرﻣﻨﻴـﺪس ﻛﺜـﺮت را اﻧﻜـﺎر ﻧﻤـﻮد.