چکیده:
ﻧﺨﺴﺖ، ﻣﺒﺎﻧﻲ دو روﻳﻜﺮد اﺻﻠﻲ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺟﻬـﺖﻣﻨـﺪی )اﻣﻜـﺎن و ﺿـﺮورت( ﻳﻌﻨـﻲ "ﻋﺎمﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺖﻣﻨﺪ" و "ﺧﺎصﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺖﻣﻨﺪ" را ﺑﺮرﺳﻲ و وﺟﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ آنﻫﺎ را ﺑﺮ ﻣﻲﺷـﻤﺮﻳﻢ. دوم، دو اﻣﻜﺎن ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻧﺤﻮه ﺗﺒﻴﻴﻦ آنﻫﺎ در روﻳﻜﺮد ﻋﺎمﮔﺮاﻳﻲ را ﺷﺮح ﻣﻲدﻫـﻴﻢ. در آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻴﻢ. ﻛﻪ ﺿﺮوری ﻣﺘـﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﻧـﻮع ﺧﺎﺻـﻲ از ﺿـﺮورت ﻣﻨﻄﻘـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪﻧـﺎم ﺿﺮوری ﻣﻨﻄﻘﻲ وﺳﻴﻊ ﻧﺎﻣﮕﺬاری ﻣﻲﺷﻮد. در اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ از ﺿـﺮورت ﻣﺘـﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﻧـﺴﺒﺖ ﻣﻴـﺎن اﻣﻜﺎن ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و اﻣﻜﺎن ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﻋﺎم و ﺧﺎص ﻣﻦ وﺟﻪ اﺳـﺖ. ﺳـﻮم، از ﻳـﻚﻃـﺮف، ﺑـﻪ ﻧﻘـﺪ ﻋﺎمﮔﺮاﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ و ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در روﻳﻜﺮد ﻋﺎمﮔﺮاﻳﻲ، درک ﺷﻬﻮدی ﻣﺎ از ﺟﻬـﺖﻣﻨـﺪی ﻣﻮرد ﻧﻘﺾ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ، ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺧـﻲ از ﻗﺮاﻳﺘﻬـﺎی ﺧـﺎصﮔﺮاﻳـﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦﮔﺮاﻳﻲ و ﻫﻴﻜﺴﻴﺘﻲﮔﺮاﻳﻲ، دﭼﺎر ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻲﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و از اﻳـﻦ ﺟﻬـﺖ ﻗﺎﺑـﻞ ﻧﻘـﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ، ﻗﺮاﻳﺖ ﺟﺪﻳﺪ از ﺧﺎصﮔﺮاﻳﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ. در.اﻳـﻦ.ﻗﺮاﻳـﺖ ﺟﺪﻳـﺪ، ﻣﻔﻬـﻮم "ﺟﻬﺎنﻣﻤﻜﻦ.ﺑﻮدن"، ﻳﻚ ﻣﻔﻬﻮم ﺟﻬﺖﻣﻨﺪ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﻪﻛﻤﻚ اﻳﻦ ﻗﺮاﻳـﺖ ﺟﺪﻳـﺪ و ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺮاﺳﺎزی، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺗﺎزهای از اﻳﻦدو ﻧﻮع اﻣﻜﺎن اراﺋﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ. در.اﻧﺘﻬﺎ، ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛـﻪ در اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺪﻳﺪ، ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻴﺎن اﻣﻜﺎن ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و اﻣﻜﺎن ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﻋﺎم و ﺧﺎص ﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
1-2- ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻟـﻪ در ﭘـﻲ ﭘﺎﺳـﺦ آن ﻫـﺴﺘﻨﺪ، اﻳﻨـﺴﺖ ﻛـﻪ ﻧﺨـﺴﺖ، اﻣﻜـﺎن ﻣﻌﺮﻓﺘـﻲ و اﻣﻜـﺎن ﻣﺘـﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در اﻳـﻦ روﻳﻜﺮدﻫـﺎ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و ﭘـﺲ از ﺗﻌﺮﻳـﻒ، ﭼـﻪ ﻧـﺴﺒﺘﻲ ﺑـﺎ ـ ــ ـ ـ ـــ ـ ـ ـ ـ ـ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دارﻧﺪ؟ ﭼﻪ ﻧﻘﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ دو روﻳﻜﺮد اﺻﻠﻲ ﺑـﻪ ﻣﻔﻬـﻮم ﺟﻬـﺖﻣﻨـﺪی )ﻳﻌﻨـﻲ ﻋـﺎمﮔﺮاﻳـﻲ ﺟﻬـﺖﻣﻨـﺪ و ﺧـﺎصﮔﺮاﻳـﻲ ﺟﻬـﺖﻣﻨـﺪ( ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﺑﺮﺧـﻲ از ﻗﺮاﻳﺘﻬـﺎی آنﻫـﺎ وارد اﺳـﺖ؟ ﭼﮕﻮﻧ ـﻪ ﻣـﻲﺗـﻮان روﻳﻜـﺮد ـ ـــ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ــ ـ ـ ﺗﺎزهای از ﺧﺎصﮔﺮاﻳﻲ ﺟﻬﺖﻣﻨﺪ اراﺋﻪ ﻛـﺮد ﻛـﻪ از ﻧﻘـﺪﻫﺎی وارد ﺑـﺮ ﻣﺒـﺮی ﺑﺎﺷـﺪ؟ ﺗﻌﺮﻳـﻒ دﻗﻴـﻖ اﻣﻜـﺎن ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و اﻣﻜﺎن ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﺗﺎزه ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻧﻮع اﻣﻜﺎن ﻛـﺪام اﺳﺖ؟ 2- دو ﻧﻮع اﻣﻜﺎن ﻫﺪف ﻣﺎ در اﻳﻦﻗﺴﻤﺖ، ﺑﺮرﺳﻲ اﻣﻜﺎنﻣﻌﺮﻓﺘﻲ و اﻣﻜﺎنﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ اﺳﺖ.
اﻣﻜﺎنﻣﻨﻄﻘﻲ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺳﺎدهﺗﺮﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻨﻄﻖ ﺟﻬﺖﻣﻨﺪ ﻣﺤﻤـﻮﻟﻲ ) Simplest Quantified ،16SQML ،(Modal Logicرا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد اﻧﺘﺨـﺎب ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ، ﺑـﺎ ﻓـﺮض ﻣﻔﻬﻮم "ﺻﺪق ﻣﻨﻄﻘﻲ"، اﻣﻜﺎن و ﺿﺮورت ﻣﻨﻄﻘﻲ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد: وﺿﻌﻴﺖ ) Sﮔﺰاره ،(Pﻣﻤﻜﻦ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ اﮔﺮ و ﺗﻨﻬﺎ اﮔﺮ (~P) ~Sﻳﻚ ﺻـﺪق ﻳـﺎ ﻛـﺬب ﻣﻨﻄﻘـﻲ در SQMLﻧﺒﺎﺷﺪ و وﺿﻌﻴﺖ ) Sﮔﺰاره ( Pﻳﻚ ﺿﺮوری ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ اﮔﺮ و ﺗﻨﻬﺎ اﮔـﺮ ) Sﻳـﺎ ( Pﻳـﻚ ﺻـﺪق ﻣﻨﻄﻘﻲ در SQMLﺑﺎﺷﺪ.
3-2-3 اراﺋﻪ روﻳﻜﺮد ﺟﺪﻳﺪی از ﺧﺎصﮔﺮاﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ، ﺗﺎ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف روﻳﻜـﺮد اﺑﺘـﺪاﻳﻲﮔﺮاﻳـﻲ ﻗـﺎدر ﻧﻴـﺴﺖ ﻣﺒﻨـﺎﻳﻲ ﺑـﺮای ﺻﺪﻗﻬﺎی ﺟﻬﺖﻣﻨﺪ ﺑﻴﺎﺑﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ اﻧﻀﻤﺎﻣﻲﮔﺮاﻳﻲ ﻟﻮﻳﻴﺲ، ﺗﻨﻬـﺎ روش ﻗﺎﺑـﻞ دﻓـﺎﻋﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮای ﺻﺪﻗﻬﺎی ﺟﻬﺖﻣﻨﺪ ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ.