چکیده:
مهدی آذریزدی(1388-1300ه.ش) نویسنده و باز نویس توانای حوزه ی ادبیات کودک و نوجوان است که آثار منثور او شهرت و قبول عام یافته اند. سروده های وی برای مخاطبان کودک و نوجوان از دیدگاه تقدم زمانی و استفاده از ساده نویسی قابل بررسی اند. وی در خلق آثار خود به مفاهیم اندرزی و آموزشی توجه داشته و مفاهیم مورد نظر خود را با زبان ساده ی شعر به مخاطب عرضه کرده است.
در بررسی کتاب هشت بهشت که حاوی هشت منظومه از آذریزدی است، با زبانی سالم و به دور از اشکالات و اشتباه های زبانی مواجه می شویم؛ هرچند در میان برخی شعرها گاه به کلمات و عباراتی برمیخوریم که ممکن است مناسب فهم کودکان و نوجوانان نباشد. استفاده از ضرب المثل ها و واژه های عامیانه باعث صمیمی شدن لحن شعرهای آذر یزدی شده است و اوزان اشعار مزبور هرچند از میان اوزان نشاط انگیز انتخاب نشده اند، اما در دسته ی اوزان پر کاربرد شعر کودک و نوجوان قرار دارند. در این اشعار صنایع ادبی چندانی به کار نرفته و درمجموع می توان گفت که آذریزدی در اشعار خود بیشتر به ابلاغ پیام های اندرزی توجه داشته و کمتر به زیبایی های ادبی و هنری پرداخته است.
Mahdi Azar Yazdi (1300-1388) is a famous writer in the field of children`s literature. He is one of the early writers for children so his poetry is analyzed to evaluate his use of language. In writing his poetry he has focused on education and didactic topics presenting his ideas in a simple language. In his Hasht Behesht (Eight Heavens) which consists of eight poems، one is faced with a simple language with no literary complexities. However، he uses some words and expressions which might be difficult for a child to understand. Azar Yazdi's use of idioms and vernacular language has made him popular amongst his readers، both young and old، though this poems lack both an energetic rhythm and a variety of literary elements. Azar Yazdi does not use a complex figurative language; instead his main focus has been more on instruction and less on the beauty and the artful use of language.
خلاصه ماشینی:
میزان سلامت اجزای ساختاری زبان در اشعار آذریزدی از آنجا که دوران کودکی دوران شکلگیری پایه و اساس زبان آموزی کودکان است، امکان دارد استفادهی نادرست از زبان، سبب غلطآموزی و مقدمهی اشتباهات زبانی کودک شود و زیان این بدآموزی از غلطنویسی در ادبیات بزرگسالان نیز بیشتر باشد؛ بنابراین، اولین اصلی که پدیدآورندهی آثار متعلق به کودک و نوجوان باید به آن توجه داشته باشد، استفاده از زبان درست و سالم و مطابق با اصول درستنویسی است.
در اشعار آذریزدی، گاه به کلمات و عباراتی دیده میشود که ممکن است برای خواننده ناآشنا باشد و یا مخاطب معنی آن را به درستی نداند و گاه نیز تعداد این عناصر ناآشنا از حد تعداد معدودی واژه در هر شعر فراتر میرود و درک اثر را قدری با مشکلات همراه میکند؛ او در یکی از اشعار، واژهی «اغیار» را به کار برده و معنی آن را در پانویس آورده است (آذریزدی، 1369: 28) اما در شعرهای دیگر واژگانی مانند «ملول» (همان:8)، «یکسر» (همان:28)، «اینک» (همان:13)، «صوت»، «هزار»، «رهوار»، «سیاحت»، «ناهنجار»، (همان:15) «شکوه»، «حذر»، (همان:17)، «پندار»، «زنهار» (همان:18)، «محتضر» (همان:34)، «مهمل» (همان:37)، «هجو» (همان)، «درخور» (همان)، «شهر فرنگ» (همان:38)، «ماشین تحریر» (همان)، «غرض» (همان:41) و «عزت» (همان) را به کار برده است که این امر اشعار آذریزدی را تا حدودی به دشواری کشانده است و زبان آنها را از زبان متداول و آشنای کودک و نوجوان دور کرده است؛ در این جا باید توجه داشت که آذریزدی هیچگاه به مدرسه نرفته (آذریزدی، 1375: 54-55) و طبعا با سطح زبان مخاطبان خود آشنایی چندانی نداشته است؛ همچنین باید در نظر داشت که زبان مخاطب از سال 1350 (سال انتشار اثر) ، تا به امروز دگرگونیهای چشمگیری داشته و زبانی که امروز دشوار یا کهن شمرده میشود شاید در زمان انتشار اثر وضع دیگری داشته است.