چکیده:
مبارزات مردم هند علیه انگلستان به صورت های گوناگونی شکل گرفت. یکی از اقدامات مسلمانان هند برای جلوگیری از تهاجم فرهنگی استعمار، پایه گذاری مدارس دینی بود. هدف این نوشتار آشنایی با چگونگی تاسیس مدرسه ی دیوبند و تاثیر آن در بلوچستان ایران است. در این مقاله با استفاده از روش «توصیفی- تحلیلی» و با استفاده از منابع دست اول به زبان های اردو، عربی و فارسی تلاش گردیده است سایه روشنی از زمینه های تاریخی شکل گیری مکتب فکری دیوبندی ترسیم گردد. دوره ی تاریخی مورد نظر از اوایل قرن نوزدهم میلادی تا دهه های اخیر است.پرسش این است که آیا مدارس دینی بلوچستان از تفکر دیوبندی در هندوستان تاثیر پذیرفته است و پیشگامان تاسیس مدارس دیوبندی در بلوچستان چه اقداماتی در این زمینه انجام داده اند؟ چنین فرض می شود که انجام اصلاحات آموزشی در بلوچستان تحت تاثیر تفکرات دیوبندی در هندوستان شکل گرفته و این روند تاکنون تداوم یافته است. این بررسی نشان داد که شاگردان بلوچ ایرانی که در مدرسه دیوبندی هند تحصیل کرده بودند، پس از بازگشت تحولاتی در مدارس دینی و جریان های فکری بلوچستان ایران به وجود آوردند و جماعت های تبلیغی کنونی با الهام از الگوی دارالعلوم دیوبندی به فعالیت می پردازند.
Indian people's struggle against the British took different forms. One of the Indian Muslims’ measures to avoid cultural invasion of the colonialism was foundation of religious schools.
The purpose of the present paper is to establish familiarity with the Deobandi School and its influence on Iranian Baluchistan.Therefore، by using descriptive – analytical method and taking advantage of original sources in Urdu، Arabic and Persian، we have attempted to illustrate the historical context of the Deobandi School of Thought.The given historical period begins from the early 19th century and extends to the recent decades.
The question is that: Have religious schools in Baluchestan been influenced by Indian Deobandi School of Thought? And what have pioneer founders of Deobandi Schools in Baluchistan done in this regard?
The assumption is that educational reforms in Baluchistan have been formed under the influence of Deobandi thinking، and this trend has continued since then.
The study showed that Iranian Baluch students who returned to Baluchistan after being educated in Indian Deobandi School caused changes in religious schools and in the currents of thought in Baluchistan، and the current propagation groups conduct their activities، inspired by Deobandi Dar-ul Olum pattern.
خلاصه ماشینی:
دکتر محمد پيري * استاديار گروه تاريخ دانشگاه سيستان و بلوچستان ** عبدالغفور دوراني 1 دانشجوي کارشناس ارشد تاريخ دانشگاه سيستان و بلوچستان پيدايش تفکر ديوبندي در هندوستان و تأثير آن بر بلوچستان ايران چکيده مبارزات مردم هند عليه انگلستان به صورت هاي گوناگوني شکل گرفت .
در اين مقاله با استفاده از روش «توصيفي -تحليلي »و با استفاده از منابع دست اول به زبان هاي اردو، عربي و فارسي تلاش گرديده است سايه روشني از زمينه هاي تاريخي شکل گيري مکتب فکري ديوبندي ترسيم گردد.
اين بررسي نشان داد که شاگردان بلوچ ايراني که در مدرسه ديوبندي هند تحصيل کرده بودند، پس از بازگشت تحولاتي در مدارس ديني وجريان هاي فکري بلوچستان ايران به وجو آوردند وجماعت هاي تبليغي کنوني با الهام از الگوي دارالعلوم ديوبندي به فعاليت ميپردازند.
(ناظميان فرد، ١٣٩٠: ١٣٠) چنين شرايطي موجب گرديد برخي از علماي مسلمان مانند «محمدقاسم نانوتوي » براي جلوگيري از نفوذ فرهنگ غربي و تسلط بيشتر انگليسيها به احياي سنت هاي آموزش اسلامي بپردازند.
(هاردي،١٣٦٩: ١٣٠)در همين راستا،کمپاني هند شرقي نيز توسط کارکنانش تبليغ مسيحيت را در هندوستان آغاز کردو براي گسترش اين دين به مبلغين کمک مالي مي داد.
به زودي طلبه هايي از ايالت هاي شمالي هند، پنجاب ، بنگال ، ايران وافغانستان نيز به ديوبند روي آوردندو اين مرکز آموزشي توانست بر ساير مدارس هند تأثير بگذارد.
شاگردان اين مدرسه پس از ورود به بلوچستان ايران ، ضمن تأسيس مدارس ديوبندي به گسترش اين تفکر پرداختند و با تشکيل جماعت هاي تبليغي که از روش همتايانشان در هند نمونه برداري شده بود، تلاش زيادي را براي ترويج تفکر ديوبندي آغاز کردند.