چکیده:
قشربندی اجتماعی یا نظام نابرابریهای اجتماعی، به عنوان واقعیتی عینی و ملموس، در طول تار یخ در
جامعه بشری وجود داشته و اندیشمندان اجتماعی به طرق مختلف به انعکاس آن پرداخته اند. شاعران و
نویسندگان ادبی نیز در آثار خویش به این پدیدة اجتماعی توجه داشته اند. سعدی، شاعر بلندآواز ة قرن
هفتم نیز بویژه در کتاب گلستان که توصیفی دقیق از جامعه قرن هفتم است، به قشربندی و نابرابریهای
اجتماعی توجه کرده است که با توجه به دورة حساسی که سعدی در آن زندگی میکند، شناخت این پدیده
در آثار او حتّی میتواند گره گشای برخی سئوالات مهم تاریخی باشد. اما این مهم چندان مورد واکا وی
علمی قرار نگرفته است. بر این اساس، هدف اساسی مقاله حاضر این است که قشربندی اجتماع ی را در
گلستان سعدی، بررسی و ضمن ارائه چشم اندازی روشن نسبت به نابرابر یهای اجتماع ی و نظام
قشربندی در جامعه قرن هفتم، دیدگاه او را در این موردآشکار سازد . روش پژوهش، تحل ی ل محتوا ی
توصیفی است. نمونه مورد بررسی، کتاب گلستان و واحد تحلیل، کلمه است. ابزار تحق ی ق، مقوله ها و
شاخصهایی هستند که قشربندی اجتماعی را میسنجند که جهت تعیین اعتبار آن از اعتبار محتوا و جهت
تعیین پایایی آن، از روش باز آزمون، استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، سعدی، نگاه جامعی به
قشربندی اجتماعی داشته و از نود قشر اجتماعی مختلف نام میبرد. به علاوه نگاه او به قشربندی، مبتنی
بر رویکرد کارکردگرایانه است و همواره تلاش میکند این رویکرد را بر اخلاقیات استوار سازد.
خلاصه ماشینی:
سعدی، شاعر بلنـدآوازٔە قـرن هفتم نیز بویژه در کتاب گلستان که توصیفی دقیق از جامعۀ قرن هفتم است ، به قشربندی و نابرابریهای اجتماعی توجه کرده است که با توجه به دورٔە حساسی که سعدی در آن زندگی میکند، شناخت این پدیده در آثار او حتی میتواند گره گشای برخی سئوالات مهم تاریخی باشد.
آیا سعدی نیز به پدیدة اجتماعی قشر بندی توجه داشته ؟ و اگر پاسخ مثبت است ، رویکرد او به این امر چگونه است ؟ اهمیت تحلیل قشربندی از نگاه سعدی شیخ سعدی ، در اوایل قرن هفتم (٦٠٦ هجری ق) در شیراز متولد شد و سالهای اولیۀ عمر را در این شهر گذرانید.
هنوز این سئوال در اذهان وجـود دارد که چرا تمدن اسلامی در قرن هفتم از هم فرو پاشید و ضعف و زوال در ممالک اسلامی پدیـدار گشت ؟ اگر چه به این سئوال پاسخ های متعددی داده شده اسـت ، امـا بررسـی آثـار متفکـران و اندیشمندانی چون سعدی که در بطن این جامعه و حوادث آن میزیستند و به دلیل حشر و نشـر گسترده با مردم از زیر پوست شهر خبر داشتند، میتواند زوایای متفاوتی را آشکار سازد که کمتـر مورد توجه بوده است .
نتیجه گیری بر اساس نتایج تحقیق ، سعدی به قشربندی اجتماعی به عنوان یک واقعیت اجتمـاعی در جامعـۀ اسلامی قرن هفتم ، توجه ویژه ای داشته و گستره ای از اقشار اجتماعی را بازشناسی کـرده اسـت .