چکیده:
نشان دادن نقش و جایگاه کلیدی امر به معروف و نهی از منکر در پرتو پدیده مهم ظهور امام زمان (عج) و ایجاد انگیزه در جامعه دینی برای پرداختن مجدد به این مهم، دو هدف اصلی پژوهش حاضر است. مهم ترین وجه ممیزه پژوهش حاضر از تحقیقات پیشین، ارائه نظریه و مدلی برای قرار دادن امر به معروف و نهی از منکر در یک چارچوب دینی با توجه به برداشتی است که نویسنده از فلسفه دین و فلسفه تاریخ دریافت کرده است. روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی با رویکردی توصیفی– تفسیری و با نگرشی تحلیلی- تطبیقی به منابع دینی و روان شناختی است. در این مقاله ضمن توضیح ریشه های اعتقادی امر به معروف و نهی از منکر، مفاهیم کلیدی این نظریه که عبارتند از «قبض» (= شرایط کنونی) و «ظهور» (= شرایط مطلوب و آرمانی) و جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در انتقال از شرایط کنونی به شرایط آرمانی تبیین می گردند. در نهایت پیشنهادهای عملی برای فعال نمودن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه ارائه می شود.
خلاصه ماشینی:
نظريۀ قبض- ظهور: تبييني شناختي براي فعال نمودن امر به معروف و نهي از منکر در جامعه دكتر سيد محمدرضا تقوي* چكيده نشان دادن نقش و جايگاه کليدي امر به معروف و نهي از منکر در پرتو پديدۀ مهم ظهور امام زمان (عج) و ايجاد انگيزه در جامعۀ ديني براي پرداختن مجدد به اين مهم، دو هدف اصلي پژوهش حاضر است.
مقاله حاضر تلاش دارد تا از طريق نظريهپردازي به اين سؤال پاسخ دهد كه چگونه ميتوان افراد را براي انجام امر به معروف و نهي از منكر ترغيب (برانگيخته) نمود؟ روش روش پژوهش حاضر از نوع تحقيقات كيفي است كه با رويكردي توصيفي– تفسيري و با نگرشي تحليلي- تطبيقي به منابع ديني و روانشناختي صورت گرفته است.
پس در واقع درست است كه انسان با ورود به زمين در شرايط سخت قرار گرفت، ليكن با تبعيت از فرامين الهي، همانطور كه اين امكان در اختيار حضرت آدم (ع) قرار گرفت كه توبه نمايد، اين امكان براي تمام افراد بشر وجود دارد كه با رام نمودن نفس خود و حاكم كردن قواي ملكوتي خود، مسير عبوديت را هموار سازند و به هدف نهايي خلقت كه همانا معرفت الله از طريق عبوديت است دست يابند و به آنجا رسند كه كار خدايي كنند، زيرا فرمود: «العبودية جوهرة کنهها الربوبية» (مرندي، 1328) و حديث قرب نوافل (کليني، 1400 ق، ج 2، ص 352) شاهد اين مدعاست.
با توجه به سه موضوع مطرح شده فوق، بار ديگر سؤال اول پژوهش مرور ميشود و آن اينكه «چگونه ميتوان افراد را براي انجام امر به معروف و نهي از منكر ترغيب (برانگيخته) نمود؟» تحليل ديدگاه حاضر اين است كه طرح موضوعات ديني، درست مثل هر موضوع آموزشي ديگر، نميتواند بدون مطرح شدن در يك چارچوب وسيعتر مورد بررسي دقيق قرار گيرد.