چکیده:
زیدیه یکی از فرقههای مهم شیعی، از قیام زیدبن علی سرچشمه میگیرد. زیدیان درباره امام و امامت آراء و عقاید خاصی داشتند و یکی از مهمترین شرایط امام از نظر آنان، دعوت مردم به امامت خویش و قیام با شمشیر بود. در طول تاریخ حضور ائمه( شاهد برخوردهایی میان زیدیه و امامیه شیعه هستیم. شناخت چگونگی تعامل هر کدام از ائمه( از جمله امام هشتم( با آنان، علاوه بر افزودن بر آگاهیهای تاریخی در این زمینه و آشنا شدن با پارهای از مشکلات ائمه( به چگونگی برخورد با گروههای مختلف در جوامع کنونی کمک میکند. در تعامل امام رضا( با زیدیان، مشاهده میشود که آن حضرت( در مواردی قیام کنندگان را از قیام نهی میکردند ولی در رفتار کلی ایشان، نوعی بیاعتنایی همراه با مدارا دیده میشود و امام( فقط در برخورد با برادر خود، زید النار به شدت از او انتقاد کردند. دقت در انتقادات امام( نشان میدهد که افکار و رفتار نامناسب زید مورد نکوهش آن حضرت( قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"در منابع، نام حاکمان تعیین شده برای حکومت ایالتهای مختلف که تعدادی از آنها از برادران امام رضا( بودند، بدین گونه آمده است: ابراهیم ، اسماعیل و زید از فرزندان امام موسی بن جعفر( به ترتیب برای حکومت بر سه ایالت یمن، فارس و اهواز انتخاب شدند و به نواحی بصره، مکه و مدائن به ترتیب سه فرد علوی با نامهای عباس بن محمد، حسین بن حسن و محمد بن سلیمان انتخاب و فرستاده شدند.
درباره دلایل اینکه چرا امام( نتیجة قیام را همان زمان اعلام نکرد؟ و یا اینکه چرا بیعت خود را به گذشت بیست روز دیگر موکول کرد؟ به نظر میرسد که یکی از دلایل آن، این است که امام( به علت عدم برخورد و مواجهۀ نامناسب با قیام کنندگان، این مطلب را عنوان کرده است تا موجب دلخوری، کینه و مشاجرۀ بیشتر آنها نشود؛ زیرا معمولا آنها نه تنها به هشدار امام( توجه نداشتند بلکه چه بسا مانند دوران امام صادق( این هشدار را حمل بر حسادت امام( میکردند.
4. قیام ابراهیم 312 فرزند امام موسی بن جعفر( بنابر نقل برخی منابع، ابراهیم فردی شجاع و بخشنده بود که در زمان مأمون از طرف محمد بن زید بن علی بن حسین( در یمن حکومت میکرد.
345 زیدیان که یکی از علتهای اصلی قیامهایشان، واگذاری حکومت به یکی از فرزندان حضرت فاطمه(سلام الله علیها) بود، هنگامی که دیدند ولایتعهدی به یکی از علویان فاطمی؛ یعنی امام رضا( واگذار شده است، دیگر دلیلی برای قیام نداشتند و شاید با توجه به مشکلات و درگیریهای مأمون با عباسیان و واگذاری ولایتعهدی به یکی از علویان، گمان میکردند که خلافت از عباسیان به علویان منتقل خواهد شد."