دین دهی یا دین یابی

"اما قبل از هر چیز و پیش از پرداختن به نقش تربیت دینی در زندگی انسان‌ها و اساسا قبل از بحث کردن در مورد چگونگی تربیت دینی کودکان و نوجوانان در خانه و مدرسه، باید به این سؤال چالش برانگیز پاسخی شفاف و معنا دار داده شود که:«چه رفتارهایی در قلمرو تربیت دینی قرار نمی‌گیرد؟» به عبارتی روشن‌تر،به جای اینکه بگوییم چه رفتارهایی دینی است و چه نوع تربیتی‌ را تربیت دینی می‌نامیم،باید به این سؤال پاسخ دهیم که:«اموری که به تربیت دینی‌ مربوط نیست کدام است؟آیا می‌توان مرز بین تربیت«دینی»و«دیگر ابعاد تربیت»را در زندگی روزمره مشخص کرد؟و آیا اگر این مرزها را جدا کنیم،ناخواسته به دامن‌ رویکردهای سکولاریستی از دین نیفتاده‌ایم؛رویکردهایی که دین را قلمرو امور خصوصی و فردی تعریف می‌کنند و رفتارهای دیگر انسان را از آن جدا می‌کنند؟». پس از این مرحله به این نتیجه خواهیم‌ رسید که تربیت دینی،در عین جامعیت و تمامیت آن در همه ابعاد زندگی،امری درونی، اشراقی و شهودی است که بیش از آنکه از طریق افزودن و آموزش دادن به دست آید، باید از طریق زمینه سازی و مکاشفه حاصل شود. در اینجا به نمونه‌هایی از این تجربه دینی که برخاسته از«جان آگاهی»و«دل آگاهی» است،اشاره می‌کنیم تا نشان دهیم این احساس را نمی‌توان از بیرون و به واسطه‌ روش‌های تشویق و تنبیه و یا از طریق آموزش‌های رسمی و کلاسیک به وجود آورد،بلکه‌ باید این حس در درون فرد کشف شود."