چکیده:
پدیده زمین لغزش یکی از عمده بلایای طبیعی است که همه ساله خسارات مالی وجانی زیادی در پی داشته وهزینه فراوانی برای بازسازی مناطق آسیب دیده بر بودجه کشور تحمیل می کند. پهنه بندی خطرزمین لغزش که با هدف تقسیم بندی نواحی مورد مطالعه به پهنه های باخطرات متفاوت با توجه به عوامل موثرمی باشد، می تواند تا حدودی جلوی خسارات زیادی را بگیرد. منطقه جاجرودواقع درشمال شرق تهران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای طبیعی و زمین شناسی آن یکی ازمناطق مستعدکشورنسبت به وقوع زمین لغزش وسایرپدیده های مرتبط بالغزش دامنه ها می باشد. باتوجه به اینکه سد لتیان به عنوان یکی ازمهمترین منابع تامین کننده آب کلان شهرتهران وهمچنین دشت ورامین درحوضه جاجرود قرارگرفته است، وقوع حرکات دامنه ای این منبع مهم را با خطرجدی مواجه نموده است. لذا لازم است موضوع بررسی وراهکارهای کاهش خسارات پیشنهادگردد. دراین تحقیق باتوجه به اهمیت لغزش درحوضه یک مدل کمی- کیفی برای پیش بینی خطربالقوه لغزش تهیه شده است تا بتوان براساس آن استعدادلغزش را برمبنای درجات مختلفی چون خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد پهنه بندی نمود. باتوجه به اینکه بین زمین لغزش ها و عوامل موثربرآنهارابطه خطی وجودندارد، لذا با نگرش های آماری معمول نمی توان تمام مسائل را حل نمود. ازاین بابت مدل تحلیل سلسله مراتبی شرایطی را فراهم می نماید تا بتوان نقشه پهنه بندی خطرلغزش را باجزئیات بیشتری تحلیل نمود. درتحقیق حاضرجهت پهنه بندی خطرزمین لغزش ازمدل تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. نتایج حاصل نشان داد که بیش از 62 درصد از مساحت حوضه جاجرود در پهنه های خطر زیاد و بسیار زیاد لغزشی واقع شده است.
خلاصه ماشینی:
منطقة مورد مطالعه یکی از مناطقی است که دارای چنین مشکلاتی است ، به طوری که منطقه حوضه جاجرود واقع در ١٠ کیلومتری شمال شرق تهران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای طبیعی و زمین شناختی ، یکی از مناطق مستعد کشور نسبت به وقوع زمین لغزش ، سنگ ریزه و روانه های گلی و سایر پدیده های مرتبط با لغزش دامنه ها می باشند.
سپس در مرحلة بعدی تحقیق ، لیتولوژی ، 1 -Fernandez 2 - Nagarajan and Roy 3 - Poulus شیب ، جهت شیب ، کاربری اراضی ، فاصله از گسل ، نقشه ارتفاعی رقومی ١ و بارندگی به عنوان عوامل موثر در زمین لغزش های منطقه ، مطالعه و بررسی شده و درقالب مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد آنالیز قرار گرفت .
1 -DEM / شکل (١ ) موقعیت جغرافیایی و طبیعی منطقه داده ها و روش تحقیق در این پژوهش با توجه به تجربیات به دست آمده از بازدیدهای صحرایی و مطالعة منابع موجود شش عامل (شیب ،جهت شیب ، مدل ارتفاعی رقومی ، لیتولوژی ، فاصله از گسله هاو بارندگی ) به عنوان عوامل اصلی موثر بر وقوع زمین لغزش در منطقه شناخته شده است .
سپس بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی و رگرسیون لاجستیک عوامل مذکور با توجه به اهمیتی که در وقوع زمین لغزش دارند با هم مقایسه گردیده و به هر یک وزن مناسبی اختصاص داده شده است تا بتوان بر اساس آن استعداد زمین لغزش حوضه را بر مبنای درجات مختلفی چون خیلی کم ، کم ، متوسط ، زیاد، خیلی زیاد پهنه بندی نمود.