چکیده:
استفاده از الگوهای کلیشه ای توسعه شهری درایران، تخریب اراضی کشاورزی و باغات اطراف شهر را در پی داشته است. یکی از دلایل اصلی این امر به نقص طرح های جامع و تفضیلی، ضعف مدیریت شهری در کنترل بازار زمین و تغییر کاربری اراضی کشاورزی به کاربریهای دیگر و...بر می گردد. یکی از رویکردهای موجود درزمینه ایجاد تغییر در روند تبدیل کاربری اراضی کشاورزی به دیگر کاربریها و به تبع آن کاهش و مدیریت روند تخریب اراضی کشاورزی ومحافظت از آنها، رویکرد انتقال حقوق توسعه است. ازاین رو، مقاله حاضر به دنبال امکان سنجی استفاده از این رویکرد، در محافظت از اراضی کشاورزی شهر بابلسر می باشد. روش تحقیق مقاله توصیفی- تحلیلی است. پس از بررسی مبانی نظری موضوع و شناخت عرصه پژوهش به تحلیل یافته ها و تدوین رویکرد یکپارچه حق انتقال توسعه (TDR) پرداخته می شود. این رویکرد یکپارچه، با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی ( AHP) جهت تعیین مناطق حفاظت و توسعه و با مدل محاسباتی اختصاصی برنامه TDR جهت تعیین تراکم ساختمانی و نسبت حق توسعه و در نهایت ماتریس دستیابی به اهداف جهت انتخاب گزینه بهینه تحلیل می شود. نتایج یافته ها نشان می دهد که برنامه انتقال حقوق توسعه به دلیل سودآوری بیشتر برای کشاورزان و رشد هوشمندانه شهر و اصلاح روند تخریب اراضی کشاورزی ، در صورت رعایت تراکم ساختمانی پیشنهادی ( 100 درصد) و نسبت حق توسعه ( 25 به 75 ) قابلیت اجرایی برای محافظت از اراضی کشاورزی شهر بابلسر و دیگر شهرهای شمالی کشور را خواهد داشت.
خلاصه ماشینی:
امکان سنجی استفاده از الگوی انتقال حقوق توسعه برای حفاظت از اراضی کشاورزی شهر بابلسر دریافت مقاله :٩٠/٥/٣٠ پذیرش نهایی : ٩١/٣/٢٤ صفحات :٢٩-٧ 1 هاشم داداش پور: استادیار برنامه ریزی شهری و منطقه ای ، دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه تربیت مدرس Email: h-dadashpoor@modares.
از دهه ١٩٨٠ تا سال ٢٠٠٣ در ٢٥ ایالت امریکا تعداد ١٢٥ برنامه محلی انتقال حق توسعه ، شامل ٤٧ برنامه شهری ، ٣٠ برنامه ناحیه ای و ٤٨ برنامه مختلط شهری و ناحیه ای برای حفاظت میراث فرهنگی ، فضاهای باز و بسته و نیز تحقق سیاست های برنامه ریزی کاربری اراضی مورد طراحی و استفاده قرار گرفته است (ملکی : ١٣٨٤).
همچنین پهنه های حفاظتی ، از قبیل حفاظت از اراضی کشاورزی ، باغات و حرایم سبز نیز در این دسته قرار دارند که صرفا لازم است حق توسعه املاک ، خریداری و منتقل شود و نیازی به انتقال حقوق مالکیت ندارد(٤٥.
در این مقاله ، با توجه به هدف کلان مطرح شده ، انتقال حقوق توسعه اراضی کشاورزی صورت می پذیرد که در دسته برنامه های TDR و داوطلبانه قرار می گیرد.
براساس گزینه های مطروحه در مدل برنامه انتقال حقوق توسعه در شهر بابلسر و بر مبنای مدل ارزیابی تراکم ساختمانی پایه در مدل TDR برابر ١٠٠ درصد و نسبت حق توسعه به حق مالکیت ٢٥ به ٧٥ انتخاب شده و مبنای اقدامات قرار خواهد گرفت .