چکیده:
مقوله ی مکان گزینی مدارس به عنوان یکی از مراکز خدمات رسان در سطح شهری از جمله مباحثی است که در فرایند توسعه و سعادت هر جامعه ای دارای اهمیت است. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای معیارها و ضوابط مکان-یابی، با هدف مکان یابی مناسب مدارس ابتدایی شهر شادگان و ارائه الگویی بهینه پراکندگی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) صورت گرفته است. در این راستا داده های مکانی گردآوری شده مربوط به هر معیار به فرمت قابل تبدیل در GIS برای اعمال مدل و انجام تحلیل های فضایی از طریق تشکیل پایگاه داده ها و ایجاد لایه های اطلاعاتی جدید، تبدیل شدند. نهایتا به منظور الگوسازی هر کدام از معیارها بر اساس ارزش و اهمیت آن ها در مکان یابی مدارس، در نرم افزار Expert Choice وزن مناسبی به هریک از لایه های اطلاعاتی داده شده است. نتایج حاصل ازتلفیق لایه های وزن دهی شده که برای مکان یابی مدارس ابتدایی شهر شادگان در نظر گرفته شد نشان می دهد که در معیارهایی چون نزدیکی به کاربری مسکونی، فرهنگی، مذهبی، ورزشی و فضای سبز 4 مدرسه (معادل 30 درصد)، حریم ضوابط مکان یابی را رعایت نکرده و دارای وضعیتی نامناسب هستند. در رابطه با معیارهایی چون فاصله از بیمارستان، آتش نشانی، اداری و نظامی، 11 مدرسه (معادل 7/84 درصد) از مدارس شهر شادگان در وضعیت نامناسبی به سر می برند، در رابطه با معیار هایی چون فاصله از کاربری صنعتی، تجاری، پمپ بنزین و خیابانهای اصلی همه ی مدارس در وضعیتی کاملا نامناسب هستند.، اما دوری از ترمینال و رودخانه در وضعیتی مناسب قرار گرفته اند.
خلاصه ماشینی:
لذا این تحقیق به بررسی و تحلیل توزیع مراکز آموزشی شهر شادگان بر اساس همجواری آن با کاربری های سازگار و ناسازگار بر مبنای شعاع دسترسی تعیین شده در ضوابط پرداخته است و در نهایت الگوی بهینه و کارای پراکندگی فضاهای آموزشی برای جمعیت مورد نیاز براساس GIS و روش AHP ارائه شده است .
مطالعه ما، (بررسی و تحلیل مکان یابی بهینه مدارس ابتدایی شهر شادگان ) با استفاده از مدل سلسله مراتبی و تحلیل فضایی نیز نشان می دهد معیارهایی چون نزدیکی به کاربری مسکونی ، فرهنگی ، مذهبی ، ورزشی و فضای سبز ٤ مدرسه (معادل ٣٠ درصد)، حریم ضوابط مکان یابی را رعایت نکرده و دارای وضعیتی نامناسب هستند.
در این قسمت برای ارزیابی موقعیت مکانی مدارس نسبت به این کاربری ها براساس ضوابط مکان یابی ، حریم ١٥٠متری (سازمان نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس ،١٣٨٥ص ١٤) برای کاربری های تجاری مطابق با (شکل شماره ٣ ) تعیین می شود، بدین صورت که ٤ حریم را در نظر گرفته ، مدارسی که در حریم ٥٠ متری قرار دارند دارای وضعیتی کاملا نامناسب ، حریم ١٠٠ متری وضعیت نامناسب ، حریم ١٥٠ متری مناسب و بیشتر از ١٥٠ متر کاملا مناسب می باشند.
بنابراین براساس ضوابط مکان یابی حریم ١٥٠ متر(سازمان نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس ،١٣٨٥ص ١٦) برای این کاربری نسبت به فضای آموزشی تعیین شده است .
مطابق (شکل شماره ١١) بجز یک مدرسه ، همه مدارس ابتدایی شهر شادگان در قلب محله های مسکونی ، شعاع دسترسی ٥٠٠ متر(میکائیلی ،١٣٨٣ص ١١١) قرار دارند و از این نظر دارای وضعیتی مناسب هستند.