چکیده:
شناخت و بررسی امکانات و توانایی ها و در پی آن تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی نخستین گام در فرایند برنامه ریزی و توسعه چنین نواحی به شمار می رود. پژوهش حاضر جهت تعیین سطوح توسعه یافتگی دهستانهای استان آذربایجان شرقی صورت گرفته است. در این پژوهش 45 متغیر نرم سازی شده با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی به 8 عامل معنی دار تقلیل یافته، سپس با استفاده از عوامل نهایی استخراج شده تحلیل خوشه ای انجام گرفته است. دهستانها از لحاظ سطح توسعه یافتگی در پنج خوشه همگن و مشابه طبقه بندی شده اند و با استفاده از شاخص(Z-score) وضعیت امکانات و خدمات موجود در دهستانها مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت عامل موثر و بازدارنده در توسعه دهستانهای هر خوشه مشخص شده است. روش تحقیق مقاله تحلیلی و علی است نتایج بدست آمده نشان می دهد که از لحاظ سطح توسعه یافتگی بین دهستانهای استان تفاوت و نابرابری وجود دارد به طوری که از مجموع 141 دهستان این استان یک دهستان در سطح کاملا برخوردار، 5 دهستان برخوردار، 55 دهستان تا حدی برخوردار، 24 دهستان محروم، 56 دهستان در سطح بسیار محروم قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی استان آذربایجان شرقی با استفاده از تکنیک آماری تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای دریافت مقاله :٩١/٢/٢١ پذیرش نهایی :٩١/٤/٢١ صفحات : ٤٨-٣١ رباب صفری : کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ، مدرس دانشگاه پیام نور مرکز جهرم Email: robab_safari@yahoo.
امروزه مسائل اساسی فقر گسترده ، نابرابری در حال رشد، رشد سریع جمعیت و بیکاری فزاینده ، همگی ریشه در عدم توسعه و سیر قهقرائی زندگی اقتصادی و اجتماعی در مناطق روستایی دارد و بر این اساس انجام چنین تحقیقاتی به منظور آگاهی از وضعیت روستاها از لحاظ خدمات و امکانات زیربنایی و روبنایی و شناختن و در اولویت قرار دادن روستاهای محروم و تخصیص اعتبارات عمرانی و زیربنائی به آنها و رفع نابرابری ضروری است .
شاخصهای رودخانه های دائمی و رودخانه های فصلی در عامل هفتم نقش بسیار زیادی در توسعه دهستان گاودول غربی واقع در خوشه پنجم داشته و عامل دوم کمترین تأثیر را در این مورد گذاشته است بطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش به شرح زیر می باشد: - از لحاظ سطح توسعه یافتگی بین دهستانهای استان تفاوت و نابرابری وجود دارد، توزیع خدمات و امکانات در سطح دهستانها بر اساس عدالت فضایی صورت نگرفته است .