چکیده:
درعرصه فضایی سکونت گاه های انسانی، نابرابری در توزیع درآمد، تخصیص منابع اعتباری و محدودیت دسترسی به امکانات و خدمات همواره از جمله تنگناها و مشکلات در راستای توسعه روستایی و برقراری تعادل در روابط شهر و روستا به شمار می رود. از این رو صاحب نظران تلاش برای ارائه راهبردها و نظریاتی به منظور توسعه همه جانبه و پایدار در سطوح گوناگون ناحیه ای نموده اند. در این میان رویکرد «کارکردهای شهری در توسعه روستایی » به عنوان راهبردی با تاکید بر جذب خدمات و تسهیلات معیشتی - رفاهی در شهرهای عموما کوچک و ارائه آنها به روستاهای پیرامون، همگام با حفظ ارتباط ارگانیک در چارچوب نظام سلسله مراتبی میان شهر و روستاها توانسته زمینه های رشد و توسعه روستایی را فراهم آورد. این پژوهش بر آن است با بهره گیری از چارچوب نظری و سازوکارهای رویکرد یاد شده، به تبیین جایگاه شهر نورآباد (مرکز شهرستان ممسنی) در توسعه روستاهای پیرامون با مورد شناسی دهستان بکش1 بپردازد. برای دستیابی به این هدف ضمن به کارگیری شاخص مرکزیت و سطح بندی روستاهای این دهستان در مقایسه با شهر، به عملکردهای اقتصادی – اجتماعی به ویژه نقش واسطه گری نورآباد، متکی بر مطالعات میدانی توجه شده است. مطالعه صورت گرفته نشان می دهد که شهر نورآباد در این رابطه نقش آفرینی دوسویه داشته است. بدین معنا که این مناسبات هم به رشد و توسعه شهر کمک کرده است و هم زمینه ساز توسعه روستایی در ابعاد گوناگون بوده است.
خلاصه ماشینی:
کارکردهاي شهري در توسعه روستايي ، مورد: نورآباد و روستاهاي پيرامون دکتر محمدحسن ضياءتوانا دانشيار گروه جغرافيا دانشگاه شهيد بهشتي 1 علي شمس الديني دانش آموخته دکتراي جغرافيا و برنامه ريزي روستايي و مربي دانشگاه آزاد اسلامي واحد مرودشت چکيده درعرصة فضايي سکونت گاه هاي انساني ، نابرابري در توزيع درآمد، تخصيص منابع اعتباري و محدوديت دسترسـي بـه امکانـات و خدمات همواره از جمله تنگناها و مشکلات در راستاي توسعه روستايي و برقراري تعادل در روابط شهر و روستا به شمار مي رود.
بدين منوال ؛ در يک نظام مناسبات شهري – روستايي ، شهرهاي کوچک به واسطه ارتباطات بلافصلي که بـا نقـاط روستايي پيرامون خود دارند، مي توانند جايگاه مهمي را به عنوان «مراکز رشد روسـتايي » بـر عهـده داشـته باشـند، و امکاناتي در زمينه ايجاد بازار، تأمين نهادهاي کشاورزي و خدمات شهري را براي حوزه روستايي خود فراهم آورنـد (امکچي ،١٣٨٣،ص ١٠٠)، تا ضمن نظارت و مهار مهاجرت «بي برنامه » روستائيان به شهرهاي بزرگتر؛ با رخنه اثرات رشد؛ موجبات پويايي ، توسعه و برانگيختن اين کانون هاي جمعيتي را در نظام سلسله مراتب سکونتگاهي فراهم بياورد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه شماره ٣، حوزه جذب مراکز بهداشتي – درماني روستاهاي دهستان بکش ١ منبع : مطالعات ميداني سال ١٣٨٧ از آنجا که نورآباد به عنوان تنها کانون خدمات رسان برتر در ممسني ؛ از بسياري از امکانات مورد نياز روستائيان جهت استفاده برخوردار مي باشد، لذا روستاييان ضمن مراجعه به شهر براي برخورداري و استفاده از اين تسهيلات رفاهي – معيشتي ؛ رابطه اي اجتماعي – اقتصادي با شهر برقرار مي کنند، که اين موضوع همبستگي در عين وابستگي هرچه بيشتر روستائيان به شهر؛ در جهت استفاده و بهره برداري آنها از تسهيلات موجود در نورآباد را مي رساند.