چکیده:
چنانچه در زبانی برای نشاندادن نقش مفعولی از نشانة حالت استفاده شود، در آن زبان مفعولنمایی وجود دارد و درصورتی که نشانة حالت مفعولی تنها با زیرمجموعه ای از مفعولهای آن زبان همراه شود، مفعولنمایی به صورت افتراقی است . ویژگی هایی مانند «معرفگی » و «جانداری» مفعول ازجمله دلایل حضور نشانة مفعولی در کنار یک مفعول در میان برخی زبانهای جهان هستند. هدف از نگارش مقالة حاضر، بررسی وضعیت مفعولهای مستقیم نشانه دار و بدون نشانه ، با توجه به جانداری و معرفگی ، در متون مکتوب مازندرانی است تا از این طریق رابطة بین این عوامل مشخص شود. در این پژوهش از رویکرد «آیسن » (٢٠٠٣) در چارچوب «نظریة بهینگی » استفاده شده است . با بررسی «مفعولنمایی افتراقی » در یک پیکرة مازندرانی در مجموع، ١٤٨ گروه اسمی مفعول مستقیم ، شناسایی و مشخص شد که هر دو ویژگی معرفگی و جانداری در حضور نشانة مفعولی در کنار مفعول مستقیم در این پیکرة زبانی از زبان مازندرانی تاثیرگذار هستند
خلاصه ماشینی:
با بررسی «مفعولنمایی افتراقی » در یک پیکرة مازندرانی در مجموع، ١٤٨ گروه اسمی مفعول مستقیم ، شناسایی و مشخص شد که هر دو ویژگی معرفگی و جانداری در حضور نشانة مفعولی در کنار مفعول مستقیم در این پیکرة زبانی از زبان مازندرانی تأثیرگذار هستند .
در بخش دوم مقاله ، مروری بر مطالعات انجامشده در زمینة مفعولنمایی افتراقی و تأثیر عوامل جانداری و معرفگی بر مفعولنمایی افتراقی در زبانهای مختلف شده، در بخش سوم تأثیر ویژگی های جانداری و معرفگی یا مشخص بودن مفعول بر حضور یا عدمحضور نشانة مفعولی در زبان مازندرانی بررسی شده است و بخش چهارم به نتیجه گیری مباحث مقاله اختصاص دارد.
«دیسوارت» غیر از جانداری و معرفگی ، ویژگی های دیگری ازجمله شمار٨ را در مفعولنمایی افتراقی مؤثر می داند؛ وی زبان پالائوان ٩ را زبانی ذکر می کند که در آن هر سه ویژگی جانداری، معرفگی و شمار، در تعیین حضور نشانة مفعولی در کنار مفعول مستقیم فعل تأثیرگذار هستند (٢٥ :٢٠٠٣ ,de Swart).
8 3upnl-â-Arcec barxeuande:sPsestme تمام مفعولهای مستقیم ضمیر انسان و جاندار و بی جان در پیکرة زبانی مورد بررسی نشانة حالت دارند و ویژگی جانداری در این گروه تأثیرگذار نیست .
Hitler Lahesân-re virân hakerde 11 Hitler Poland-Acc destructed do:Pst` تمام مفعولهای مستقیم اسم خاص انسان و بی جان در پیکرة زبانی موردبررسی ، نشانة حالت مفعولی دارند که نشاندهندة عدمتأثیر ویژگی جانداری بر حضور یا نبود این نشانه در این گروه است .