چکیده:
معاونت در جرم در فقه و حقوق اسلامی مساوق معصیت و گناه است. نگارنده در این
مقاله به عناصر سه گانة تحقق جرم، عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر روانی پرداخته است
و سپس شرایط تحقق معاونت در جرم را به طور مفصل بیان نموده است.
همچنین در این مقاله دربارة مجازات معاونت در جرم طبق مادة 8 قانون مجازات عمومی و
مادة 1 قانون مجازات اسلامی توضیح داده شده است. در پایان به آیات و روایات وارده،
حکم عقل و اجماع مبنی بر حرمت معاونت در جرم و اثم اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
"اما با توجه به تبصرة مادة قانون یاد شده که وجود وحدت هدف، قصد مباشر و معاون، همچنین تقدم و اقتران زمانی بین عمل معاون و مباشر جرم را، شرط صحت معاونت قرار داده است و مادة 22 قانون یادشده که مقرر میدارد: «در صورتی که مباشر جرم، به جهاتی قابل تعقیب یا مجازات نباشد و یا اینکه اجرای حکم به جهتی از جهات قانونی دربارة او موقوف گردد، تأثیری در تعقیب و مجازات معاون جرم نخواهد داشت.
6ـ پیشبینی جهات معاونت در قانون: ششمین و آخرین شرط برای تحقق معاونت این است که عمل معاونت در زمرة مواردی باشد که در قانون پیشبینی شده است؛ نظیر تحریک، ترغیب، تطمیع و درصورتی که در قانون نباشد و خواسته باشند معاون را به جرم معاونت مؤاخذه و مجازات نمایند، با اصل مسلم و بدیهی قانونی بودن جرم منافات دارد که بحث تفصیلی آن در جای خود مذکور است.
نکتهای که باید به آن توجه داشت اینکه به چه دلیل معاونت در جرم از جمله جرایمی است که کیفر آن تعزیر است و به اصطلاح فقهای عظام(قده) «بما یراه الحاکم» میباشد؟ به واقع معاونت در جرم چرا در زمرة جرایمی نیست که مجازات و عقوبت آن قصاص، حدود و دیات است؟ به اجمال باید گفت جرایمی که مجازات آن حدود، قصاص و دیات است؛ دارای خصوصیات و شرایطی است که جرایم تعزیزی فاقد آن هستند و در شریعت مقدس اسلام جایگاه ویژة خاصی دارد ومسئولیت کیفری و یا مدنی برخی از آنها متوجه مباشر میشود و درصورت اجتماع سبب و مباشر و اقوی بودن سبب از مباشر، مسئولیت جزایی و یا مدنی متوجة سبب میشود؛ یعنی کسی که درواقع عمل مجرمانه یا اتلاف مال به او نسبت داده میشود و در حکم مباشرت تلقی میگردد."