چکیده:
این مقاله برگرفته از تحقیقی است که با عنوان «بررسی تطبیقی کنوانسیون های برن ، رم و موافقتنامه تریپس دربارة مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط و تاثیر پیوستن به آنها بر فعالیت سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران » در موسسه حقوق تطبیقی به سفارش سازمان صداوسیما انجام شده است . در کنار پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری، اشخاص و سازمان هایی که از طریق اجرا، تولید آثار صوتی و پخش رادیویی و تلویزیونی، اثری را به دیگران عرضه میدارند باید از حمایت موثر قانونی برخوردار باشند. این اشخاص که به دارندگان حقوق مرتبط (مجاور) با حقوق پدیدآورنده معروفند، در کنوانسیون ویژه ای به نام کنوانسیون رم مورد حمایت قرار گرفته اند. در این مقاله ، بیان ماهیت حقوق مرتبط ، بررسی مقررات کنوانسیون رم ، موضع حقوق ایران در قبال این حقوق و تبعات الحاق کشور ما به این کنوانسیون در سه فصل به شرح زیر مورد بحث قرار گرفته است : در فصل نخست کلیات درباره تعریف مفاهیم ، تاریخچه و فلسفه حمایت از حقوق مرتبط ارائه شده است ؛ و در فصل دوم کنوانسیون رم (١٩٦١) با توجه به مبنای حمایت ، معیار حمایت ، آثار مورد حمایت ، حقوق مادی و معنوی اشخاص ذینفع ، مدت حمایت و مقررات شکلی کنوانسیون مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل پایانی نیز حقوق مرتبط در نظام حقوقی ایران با توجه به دارندگان این حق ، موضوعات مورد حمایت ، معیار حمایت ، حقوق مادی و معنوی اشخاص ذینفع ، مدت حمایت و محدودیت ها و استثناهایی که قانونگذار در قوانین سال های ٤٨ و ٥٢ ایران مقرر کرده بررسی شده است .
خلاصه ماشینی:
از این رو پدیدآورندگان و سازمان های حمایت کننده از آنها با این دیدگاه که این کیک به طور کامل به پدیدآورنده اثر ادبی و هنری تعلق دارد با حقوق مرتبط مخالفت میکردند و این مسئله باعث بروز نگرانی برخی کشورها از برقراری حقوق مرتبط شد، زیرا حقوق پدیدآورنده ، پس از سال ها تلاش و بحث ، مورد حمایت قرار گرفته بود و برقراری حقوقی برای اجرا کنندگان یا تولیدکنندگان میتوانست به حق پدیدآورنده لطمه ای جدی وارد سازد، اما تجربه و رویۀ عملی ثابت کرد که این نگرانی بی اساس و ناموجه بوده است ، زیرا کمیته بین الدولی کنوانسیون رم در گزارش خود اعلام داشت : «برقراری امتیاز برای دارندگان حقوق مرتبط ، لطمه ای به حقوق پدیدآورنده وارد نمیکند» (Ibid)؛ ضمن آن که نه تنها دلیلی برای کاهش حقوق پدیدآورنده وجود ندارد بلکه شواهدی هست که مطابق آن ، حقوق مزبور، روند صعودی نیز داشته به علاوه نظریه کیک خود میتواند متضمن این الزام باشد که استفاده کننده تا حد ممکن باید حقوق پدیدآورنده را رعایت کند (٧٠ :١٩٩٨ ,Sterling).
علت این تفاوت آن است که در سال ١٩٦١ برخی از کشورها برای تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمان های پخش رادیویی و تلویزیونی حقوق قانونی خاصی را تصویب کردند یا در صدد تصویب آن بودند در حالی که کشورهای دیگری مانند انگلیس برای حمایت از اجرا کنندگان در برابر استفاده های غیرمجاز ضمانت اجرای کیفری در نظر گرفته بودند (٥٠٤ :١٩٩٨ ,Sterling).